Generaal Middendorp windt er geen doekjes om. De huidige Nederlandse bijdrage aan de NAVO is „zorgwekkend, heel zorgwekkend.” Nederland haalt met 1,16 procent „bij lange na” niet de NAVO-norm van 2 procent, maar zit ook nog eens ruim onder de 1,6 procent die andere EU-landen gemiddeld in de NAVO steken.

„Het defensiebudget bevindt zich op het laatste punt ooit, nog lager dan vlak voor de oorlog, in de tijd van het gebroken geweertje. Ons land staat in de top 5 van landen wereldwijd die de grootste bezuinigingen op defensie hebben doorgevoerd.”

De commandant der strijdkrachten constateert tegelijk een kentering van het draagvlak in de samenleving voor de krijgsmacht. Zeker 60 procent steunt het NAVO-lidmaatschap, de helft vindt dat Nederland miljarden extra moet investeren in het leger. „Het respect voor de krijgsmacht groeit.” Het kabinet maakte morgen, op Prinsjesdag, bekend 100 miljoen euro per jaar extra uit te trekken voor de strijdkrachten.

Toch is de generaal niet gerust. „Het draagvlak neemt toe, maar het ijs is heel dun.” De omslag is volgens hem het regelrecht gevolg van de huidige crises, van Libië tot en met Oekraïne. „We worden met de neus op de feiten gedrukt door de oorlogen aan de randen van Europa.”

De generaal vreest voor het verdampen van het draagvlak op het moment dat de crisis in Oekraïne wordt opgelost of jongere jihadisten even niet naar Syrië of Irak afreizen. „Gaan we dan weer over tot de orde van de dag?” Volgens hem is meerjarige, structurele, consequente aandacht van samenleving en politiek voor de krijgsmacht noodzakelijk. „Het leger is geen windvaantje.”

Middendorp pleit daarbij voor een intensivering van de internationale samenwerking. Nederland is koploper in Europa bij samenwerking tussen krijgsmachten. De marine werkt samen met België, de luchtmobiele brigade is geïntegreerd in een Duitse divisie. „Er staat meer op stapel”, meldt Middendorp.

U pleit sterk voor internationale samenwerking. Tegelijk zagen de Amerikanen Nederland niet staan op de NAVO-top in Wales bij de strijd tegen IS.

„De Amerikanen bouwen op dit moment nog volop aan de internationale coalitie tegen IS. Het is een misvatting dat de VS Nederland niet zien staan. Nederland beschikt over een hoogwaardige krijgsmacht waar de VS graag mee willen samenwerken. Ik snap echter heel goed dat de VS eerst kijken naar de grote internationale partners.”

En een klein landje als Denemarken dan?

„Denemarken droeg al bij aan Irak. Het is daarom logisch dat de Amerikanen de Denen vragen. Ik voel me niet buitengesloten door de Amierkanen, ik was er zelf bij in Wales. Onze planners zitten nu gewoon bij de Amerikanen aan tafel.”

Wat kan Nederland bijdragen in de strijd tegen IS?

„Nederland kan op veel manieren bijdragen. We zijn op dit moment in overleg met de Amerikanen over welke vraag zij hebben. Daarna breng ik advies uit aan minister Hennis.”

F-16’s?

„Daar kan ik nog niet op vooruit lopen. Alle opties zijn open. Ik ga eerst advies uitbrengen aan de minister. We moeten heel goed kijken wat Nederland kan doen.”

Is de krijgsmacht nog in staat een substantiële bijdrage te leveren aan de strijd tegen IS?

„De mogelijkheden van de krijgsmacht zijn aanzienlijk kleiner geworden. Ik ben op dit moment nog 1,4 miljard aan bezuinigingen aan het wegwerken. Nederland kon in het verleden twee grote missies tegelijk uitvoeren. Na de laatste bezuinigingen zijn de ambities bijgesteld tot één missie. Ik loop dagelijks tegen mijn beperkingen aan, terwijl de vraag alleen maar toeneemt.”