De Oost-Europese NAVO-landen, die buren zijn van Rusland of Oekraïne, hameren op een grotere aanwezigheid van de NAVO in de regio. De alliantie komt dan ook met een zogenoemd Readiness Action Plan (RAP). De NAVO gaat zich meer richten op het oosten, waar nu de grootste bedreiging voor de NAVO vandaan lijkt te komen. Deskundigen, in NAVO-jargon rappers, hebben een hele reeks voorstellen uitgewerkt. Meer militairen uit andere NAVO-landen zullen vaker tijdelijk worden gestationeerd in bijvoorbeeld Polen of de Baltische staten. Maar om hoeveel troepen het gaat, en hoe lang? Dat is ook een kwestie van geld.

Apropos geld. Het is de Verenigde Staten, het grootste NAVO-lid, al jaren een doorn in het oog dat het moet opdraaien voor het leeuwendeel van de kosten in NAVO-verband. Slechts 4 van de 28 NAVO-lidstaten voldoen aan de richtlijn om 2 procent van het bruto binnenlands product aan defensie te besteden. Door de Oekraïnecrisis gaat het aantal landen wel snel groeien. Ook Nederland is plotseling bereid om meer naar Defensie te laten vloeien. Onder elkaar noemen NAVO-diplomaten de Russische agressie dan ook een geluk bij een ongeluk. De bedoeling is om op de NAVO-top de trend van bezuinigingen op defensie om te buigen.

Een belangrijk agendapunt is ook de afronding van de huidige ISAF-gevechtsmissie in Afghanistan, de grootste en langste NAVO-operatie ooit. De NAVO wil vanaf begin volgend jaar verder met een veel kleinere missie met als doel de Afghanen te „trainen, adviseren en te helpen”. Maar voor deze Resolute Support-missie moeten nog afspraken worden gemaakt met de Afghaanse regering. Zonder die akkoorden is een nieuwe inzet vanaf begin 2015 uitgesloten.

De afgelopen twintig jaar hield de NAVO zich vooral bezig met het blussen van brandhaarden buiten NAVO-gebied. Met de nieuwe uitdagingen van de 21ste eeuw, zoals terrorisme en cybercrime, en de agressie in de buurt, ziet de alliantie zich genoodzaakt zich weer meer met de eigen veiligheid bezig te houden. Het gaat daarbij ook om het verdedigen van de fundamentele waarden en principes waar het bondgenootschap voor staat, aldus NAVO-topman Rasmussen.