Het hoofdhek van Paleis Huis ten Bosch zit dicht. Bij de tweede ingang dollen een paar marechaussees wat met elkaar. Het is rustig voor ze. De koning is deze vakantiedag niet in Nederland, vertelt de lege vlaggenstok op het dak van het paleis. Na de bouwvakvakantie zullen de busjes van aannemers af en aan rijden om het toekomstige woonpaleis up-to-date te maken.

In het uitgestrekte bosgebied buiten de hekken is het druk met wandelaars, trimmers, fietsende forensen en natuurliefhebbers. Door het park lopen fietspaden die deel uitmaken van het knooppuntennetwerk van de ANWB.

Verder zijn er veel wandelpaden. Die liggen er volgens een padenplan uit 1821. Toen gaf koning Willem I opdracht tot herinrichting van het park in de toen populaire Engelse landschapsstijl: afwisselend groen, mooie doorkijkjes, slingerende paden, lommerrijke lanen en sfeervolle waterpartijen.

Uit die tijd stamt ook de grote vijver vlak bij Paleis Huis ten Bosch. De bankjes langs de waterkant zijn geliefd. Deze morgen rusten een opa en oma met baby-in-kinderwagen er even uit. Op de volgende bank kijkt een vader toe hoe zijn twee dochters de watervogels van brood voorzien. Met tientallen tegelijk komen ze aanzwemmen.

Een bord bij de vijver vertelt over de vogelrijkdom in het park. „Zanglijster, fuut, grote bonte specht en boomklever voelen zich hier thuis.” Net als de vleermuis die in de avondschemering over het water scheert, op zoek naar insecten.

Oud

Het Haagse Bos is al eeuwen oud. In de middeleeuwen maakte het deel uit van een oerbos dat zich van Den Haag uitstrekte tot aan Alkmaar. De graven van Holland bouwden hier vlakbij niet voor niets een buitenplaats waar nu het Binnenhof ligt. Het was hun uitvalsbasis voor jachtpartijen.

Het bos –gelegen op een oude strandwal– is er nog steeds. Ondanks tal van ‘aanvallen’ van bomenkappers en projectontwikkelaars. „Dat we ook nu nog kunnen genieten van het Haagse Bos is vooral te danken aan de Acte van Redemptie. Op 16 april 1576 tekende Willem van Oranje deze akte, die tot op de dag van vandaag het bos beschermt tegen de oprukkende stad”, vertelt het bord bij het water. De akte is wel omschreven als het „eerste natuurbeschermingsmanifest.”

Overigens is het niet zo dat de bomen ook eeuwenoud zijn. Een groot deel van het bos ging 1911 bij een zware storm plat en in de Tweede Wereldoorlog hakten de Duitsers erop los bij de aanleg van een V1-raketlanceerinstallatie.

Van die roerige tijd is nu niets meer te merken. Alleen een voorbijknetterende scooter op de weg naar het paleis zorgt voor wat verbaal geweld.

Het is hier vooral groen. In de verte is wat verkeersgeruis te horen en soms steekt boven de bomen een hoog kantoorgebouw uit. Met een beetje fantasie waant de wandelaar zich in het Central Park van New York.

Eigenaar Staatsbosbeheer heeft ook aan de jonge bezoekers gedacht met een speelbos Robin Hood en het Huttenspeelbos. Beide bevinden zich aan de kant van de Bezuidenhoutseweg. Verder richting station Den Haag Centraal grazen herten op de Koekamp. In vroeger eeuwen graasden hier de koeien van de graven van Holland.

Even verder razen de auto’s over de Maliebaan Den Haag in en uit. Het aan het bos grenzende Malieveld is leeg. Na de vakantie zal er wel weer een of andere de bosrust verstorende protestdemonstratie plaatsvinden.

serie 
Koninklijke wandelingen

Dit is het vierde en laatste deel in een serie over wandelingen op koninklijke landgoederen.

Combineren

Een bezoek aan het Haagse Bos is natuurlijk goed te combineren met het vele koninklijks dat Den Haag rijk is: Paleis Noordeinde, de tuin daarachter, Paleis Kneuterdijk, het voormalige paleisje van koningin Emma (nu Eschermuseum) en alles rond het Binnenhof.

Vlak naast het Haagse Bos staat ook het prachtige Louwman Museum dat de bijzonderste auto’s van toen tentoonstelt. Koningin Beatrix –destijds buurvrouw van het museum– opende de bijzondere attractie in 2010 (louwmanmuseum.nl). Nog iets noordelijker, bij Wassenaar, ligt het koninklijke landgoed De Horsten, met het huidige huis van de koning en koningin. Ook daar is het mooi wandelen.