„Grote groep dupe van kostenstijging thuiszorg”
De thuiszorg in Nederland staat op haar kop. Voor veel hulpbehoevenden is de eigen bijdrage per 1 januari fors omhooggegaan. Enkele duizenden mensen hebben de hulp opgezegd, terwijl ze er eigenlijk niet buiten kunnen. „In dit land moet je miljonair zijn of bij de lage inkomensgroepen behoren om het te kunnen redden.”
De problemen nemen mogelijk nog toe. Door een achterstand in de boekhouding heeft het Centraal Administratie Kantoor (CAK) in Den Haag nog niet al zijn cliënten van de tariefsverhogingen op de hoogte gesteld. Het kantoor kampt met een achterstand van „minstens” een jaar, weet mevrouw M. G. van Cappellen (44) uit Barneveld. Ze ontving voor 1 januari iedere week acht uur thuiszorg. Officieel weet ze nog niets van een tariefsverhoging. „Ik heb zelfs nog geen rekening gehad voor de verleende hulp van vorig jaar.”
Van Cappellen heeft recht op 9,5 uur hulp per week. „Ik kreeg vorig jaar maar acht uur hulp omdat ik graag zo veel mogelijk zelf doe. Dat aantal heb ik deze week teruggebracht naar vier uur. Nu moet ik echter nog meer betalen dan voorheen met acht uur.”
Door de stijging van de eigen bijdrage is Van Cappellen nu iedere week vier keer het uurtarief van 11,80 euro kwijt. Voorheen was dit acht keer 4,60 euro. „Deze regeling is zó krom. Mensen met een wat hoger inkomen zijn steeds de dupe. Er wordt wel veel gesproken en gedemonstreerd vanwege de problemen van mensen met een laag inkomen, maar uiteindelijk heeft iemand met twee keer modaal veel minder te besteden dan een gezin dat toch al weinig te besteden heeft.” Beleidsmakers kijken volgens Van Cappellen alleen naar de inkomsten van een gezin. „Ze vergeten de uitgaven. In dit land moet je miljonair zijn of bij de lage inkomensgroepen behoren om het te kunnen redden.”
Gezinnen met een laag inkomen hebben volgens Van Cappellen vrijwel geen uitgaven. „Alles wordt voor hen betaald. Zij betalen niet voor verleende zorg en de kinderen mogen gratis naar school. De midden- en hogere inkomens worden op alle fronten steeds weer gepakt.”
Zorgbureau Twente in Enschede komt de noodlijdende zorgbehoevenden tegemoet. De instelling stort de helft van de eigen bijdrage voor thuiszorg terug op de rekening van haar klanten. Daarmee wil ze voorkomen dat mensen de zorg opzeggen omdat ze bang zijn die niet meer te kunnen betalen.
Van Cappellen krijgt donderdag de uitslag van onderzoek aan haar handen. „Waarschijnlijk heb ik reuma in mijn pezen.” Door de combinatie van reuma met de contractuur van Dupuytren, een aandoening waarbij de pezen korter en dikker worden zodat de vingers naar binnen krommen, kan ze weinig met haar handen doen. „Ik ben momenteel veel tijd kwijt aan doktersbezoek en operaties.”
Tijdens een telefoongesprek wisselt ze de hoorn regelmatig van de ene naar de andere hand. „Een pan aardappels afgieten kan ik niet.” Dag en nacht heeft Van Cappellen pijn, ondanks dat ze al anderhalf jaar onder behandeling is. In september is ze geopereerd aan haar handen, maar de aandoening kwam na twee weken weer terug.
Zowel haar man als de vijf kinderen springen veel bij in het huishouden. „Mijn man stofzuigt elke avond en vult de afwasmachine. Gisterochtend vroeg ik om de volle wasmand. Toen zat hij de was al op te vouwen.” Met een drukke baan als controller in een chemicaliënbedrijf blijft er voor haar man weinig tijd over voor het huishouden. „Vroeger zeemde ik elke week de ramen, nu gebeurt dat te hooi en te gras.”
Van Cappellen ervaart hoe moeilijk het is om wel te willen werken en niet te kunnen. „Dit is niet vol te houden. Momenteel is het belangrijk hoe lang we het psychisch aankunnen. Ik doe, ondanks alles, vrijwilligerswerk in Achterdorp en Elim. Dat heb ik echt nodig, anders red ik het niet.”
Doordat Van Cappellen weinig kan doen met haar handen is zij ook aangewezen op het aanschaffen van gewassen groente. „Alles wordt daardoor duurder. Als ik een van de kinderen met een boodschappenbriefje naar de winkel stuur, ben ik meer geld kwijt dan wanneer ik het zelf doe. De kinderen nemen mee wat er op het briefje staat, zelf kijk ik naar de aanbiedingen.”
Van Cappellen denkt dat veel mensen door de stijging van de eigen bijdrage een groter beroep gaan doen op particuliere hulpen. „Die vragen 7,50 tot 10 euro per uur.” Een probleem is echter dat het aanbod van particuliere zorgverleners niet zo groot is. „Bovendien wil ik niet iedereen over de vloer hebben”, zegt ze.
De Barneveldse klaagt niet graag. „We hebben het goed. We zetten de tering naar de nering, maar je wordt wel cynisch. Wat ik heel sneu vind, is dat veel mensen de brief van het CAK nog niet hebben gehad, maar die zeker nog zullen krijgen.”