Raadsvoorzitter Nikalaus Schneider van de Evangelische Kerk van Duitsland en zijn vrouw Anne hebben samen veel te verwerken. In 2005 verloren ze hun 22-jarige dochter aan leukemie. Nu is bij Anne zelf de diagnose kanker gesteld. Haar man wil om die reden zijn functie voortijdig neerliggen, om zich geheel te kunnen wijden aan de zorg voor zijn vrouw. Die keuze dwingt diep respect af.

In twee interviews met de weekbladen Stern en Die Zeit sloot Anne Schneider niet uit dat ze naar een speciale kliniek in Zwitserland gaat om door gif in te nemen haar leven te beëindigen. Haar man, die een tegenstander is van euthanasie, gaf daarbij aan dat hij haar „uit liefde” zou begeleiden, ook al huldigt hij een ander standpunt en zou hij alles in het werk stellen zijn vrouw op andere gedachten te brengen.

De publieke uitlatingen van de vrouw van de hoogste vertegenwoordiger van de protestantse volkskerk hebben voorstanders van euthanasie opnieuw in het geweer gebracht. Zij eisen al jaren de vrijheid om autonoom over het einde van het leven te mogen beslissen. Euthanasie biedt echter geen uitweg. Waarom niet?

Allereerst sterft niemand ”autonoom”. Echte ”wilsvrijheid” in benarde omstandigheden is een illusie. Juist dan is men op hulp van anderen aangewezen en is men vaak geen baas over de eigen gedachten. Hoe vaak is het niet gebeurd dat de wens om euthanasie verdween nadat de omstandigheden beter werden.

Wie zichzelf het leven beneemt en anderen daarbij om hulp vraagt, brengt artsen, verplegers en vooral familieleden in een moeilijke situatie. Ieder mens heeft een natuurlijke weerstand om te helpen bij suïcide en iemand doden of helpen bij zelfdoding druist lijnrecht in tegen de beroepsethos van artsen.

In alle landen waar euthanasie legaal is, is de bescherming van het leven in bredere zin aantoonbaar afgezwakt. Het gaat bij deze vraag om meer dan individuele gevallen. De druk op ernstig zieken zal toenemen. Euthanasie heeft altijd gevolgen voor de bescherming van het leven in meer algemene zin.

Bovendien heeft de palliatieve zorg in de laatste jaren grote vooruitgang geboekt. Niemand hoeft meer een ”marteldood” te sterven. Deze ontwikkeling moet beslist meer bekendheid krijgen om angst weg te nemen.

Want ons leven is een geschenk van God. Het leven is heilig, we kunnen er niet zelf over beschikken. Het leven eigenmachtig beëindigen of aan God willen teruggeven omdat verder leven zinloos lijkt, is in feite een capitulatie voor ziekte en dood. Wij zijn in Gods hand, ook in de nood. Hij biedt hoop, ook aan de grenzen van het bestaan.

Ik heb het nu niet over zinloze levensverlenging. Dat is geen alternatief. Maar juist de mensen die in hospices werken, zeggen dat mensen die bij het sterven goed begeleid worden niet vragen om euthanasie. Daarom moeten we er alles aan doen om ervoor te zorgen dat mensen bij de handen van anderen sterven, maar niet door de handen van anderen. Dat is echte stervenshulp, die hebben we nodig.

De auteur is vicerector van de Vrije Theologische Hogeschool in Giessen (Duitsland) en directeur van het daaraan verbonden Instituut voor Ethiek en Waarden.