„Zonne-energie krijgt steeds meer aandacht”, zegt Daniëlle Nicolaas van Stedin. Consumenten zijn zich steeds bewuster van het belang van duurzame energie, stelt ze. „Gemeenten geven aan dat het ook komt door subsidieregelingen en buurtcollectieven.” Zowel lokaal als landelijk zijn er regelmatig initiatieven waarbij mensen samen zonnepanelen inkopen.

Daar komt bij dat de aanschafprijs in een paar jaar tijd scherp is gedaald. Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal rekent voor dat er voor een installatie van tien panelen, plus de noodzakelijke omvormer, gemiddeld ruim 4700 euro moet worden neergeteld. Diezelfde installatie kostte in 2006 nog zo’n 12.000 euro. Mensen die toen al interesse hadden in zonnepanelen maar nog een paar jaar hebben gewacht, zijn nu dus een stuk goedkoper uit.

Meer Nederlandse huishoudens dan ooit besloten het afgelopen jaar zonnepanelen aan te schaffen. Bij de gezamenlijke netbeheerders staan nu 185.000 locaties geregistreerd waar zonne-energie wordt opgewekt, bijna anderhalf keer zo veel als in juli 2013, toen dat aantal nog op 125.000 lag.

Gunstige leningen

De meeste consumenten hebben overigens geen idee wat een zonnesysteem moet kosten. Uit een enquête van onderzoeks­bureau GfK-Intomart bleek onlangs dat maar 10 procent daar een realistisch beeld van heeft, dat 40 procent de kosten overschat en nog eens 40 procent de prijs juist onderschat. Afgaande op de cijfers van Milieu Centraal duurt het bij de huidige stroomprijzen zo’n tien jaar om zo’n systeem terug te verdienen.

Van de grote steden is Utrecht koploper wat betreft zonnepanelen. Daar zijn inmiddels 3151 systemen aangesloten, een stijging van 235 procent ten opzichte van vorig jaar. De gemeente doet dan ook het nodige om een overstap te stimuleren. Er was een subsidiepot voor mensen die zonnepanelen wilden aanschaffen. Die was snel leeg, net als de landelijke subsidiepot, maar er zijn meer opties, zoals gunstige leningen. De rente is 3 procent lager dan bij de bank. Veel gemeenten hebben dat soort regelingen.

De gebruiker van elektriciteit wordt steeds vaker zelf producent en het elektriciteitsnet moet meegaan in die ontwikkeling. Stedin werkt daarom aan tal van initiatieven en proefprojecten die het netwerk klaar moeten maken voor een toekomst waarin energie steeds vaker lokaal en duurzaam wordt opgewekt. „Wij innoveren mee met de behoefte van onze klanten”, zegt woordvoerster Nicolaas. Dan gaat het bijvoorbeeld om energie uitwisselen binnen een buurt, maar ook om het opslaan ervan.

Dat opslaan van energie is erg belangrijk voor de toekomstige mogelijkheden van duurzame energie. Een van de nadelen is nu eenmaal dat de productie schommelt; op een zonnige dag wekken de panelen meer stroom op dan wanneer het bewolkt is. Soms is er te weinig stroom, soms te veel.

Gas

In Rozenburg, bij Rotterdam, begint binnenkort een proef waarbij overtollige elektriciteit wordt omgezet in gas. Bewoners van een appartementencomplex kunnen daarop koken en hun pand wordt ermee warm gehouden. Op langere termijn zou ”power to gas”, afgekort P2G, gebruikt kunnen worden om de schommelingen in de energieopwekking op te vangen.

De groei van zonne-energie mag dan fors zijn, op de totale Nederlandse elektriciteitsproductie stelt het nog weinig voor. Circa 
10 procent van de elektriciteit komt op dit moment uit hernieuwbare bronnen. Dan gaat het vooral om biomassa en windenergie. Zonnepanelen nemen nog geen procent voor hun rekening.