Een van de bekendste oud-Amstelveners is Jan Peter Balkenende. De in 1956 geboren Zeeuw uit Biezelinge strijkt in zijn studententijd neer in deze stad en blijft daar hangen tot eind jaren negentig. Van de Amstelveense CDA-fractie, waarvan hij van 1982 tot 1998 deel uitmaakt, leert hij de kneepjes van het politieke vak. Befaamd is de door hem in 1993 ingediende ‘krokettenmotie’. Met zijn voorstel dat raadsleden recht moeten hebben op een kroket als de raadsvergadering tot na 23.00 uur duurt, krijgt de latere premier de lachers op zijn hand. De unaniem aangenomen motie geldt nog steeds.

Nieuwer-Amstel

Het huidige Amstelveen ontstaat rond de dertiende eeuw. Op de plaats van de latere dorpskern wordt in 1278 een kerk gebouwd. Amstelveen dankt zijn naam aan de veenwinning, vanaf de middeleeuwen een belangrijke activiteit. Dankzij de turfinkomsten groeit Amstelveen in de zeventiende en achttiende eeuw uit tot een dorp. Vanaf 1795 heet het plaatsje Nieuwer-Amstel en wordt het een zelfstandige gemeente. In 1896 wordt een groot gedeelte opgeslokt door Amsterdam. In 1921 herhaalt de geschiedenis zich. Van de gemeente met stadse allures blijft niet veel meer over dan een dorp.

In de volgende decennia weet Amstelveen de expansiedrift van Amsterdam in te tomen. Het dorp blijft aantrekkelijk voor nieuwe inwoners en groeit langzaam maar zeker uit zijn jas. In 1964 krijgt de hele gemeente de naam van het dorp. Voortaan heet Nieuwer-Amstel Amstelveen.

Beatrix

De belangrijkste reden voor de naamswijziging was dat de kern Amstelveen inmiddels groter was dan de kern Ouder-Amstel, aldus Susan van Vliet, woordvoerder van de gemeente Amstelveen. „Al enige tijd werden de namen door elkaar gebruikt. De naamswijziging zorgde voor duidelijkheid.”

Volgens Jansen zette de groei van Amstelveen in de jaren zestig gestaag door. „Tussen 1960 en 1970 is er veel nieuwbouw geweest. Er zijn toen veel jonge gezinnen in Amstelveen neergestreken. Zij zijn hier blijven wonen.” Uit bevolkingscijfers van de gemeente blijkt dat Amstelveen in die jaren groeide van 50.000 naar 70.000 inwoners.

Door de aanwas veranderde het aanzien van Amstelveen. Het gebied werd stedelijker. In de jaren tachtig vestigden zich steeds meer internationale bedrijven in de regio. Vanaf toen gingen ook meer mensen met een buitenlandse nationaliteit in Amstelveen wonen.

Het daaropvolgende decennium werden de plannen voor een nieuw centrum, het Stadshart, gerealiseerd. In 2001 werd het geopend door de toenmalige koningin Beatrix.

Sociale stad

Oud-wethouder Jacqueline Koops (ChristenUnie) woont sinds 2001 in Amstelveen. Hoewel het inwoneraantal van de stad de afgelopen jaren met zo’n duizend per jaar toenam, groeit Amstelveen volgens haar van een ontwikkelgemeente naar een beheersgemeente. „Er is weinig grond meer uit de geven. Er is nog wel poldergrond, maar we willen graag een groene gemeente blijven. We proberen dit jaar zelfs groenste stad van Europa te worden.”

Koops stond aan de wieg van de Amstelveense CU. Een GPV heeft de stad nooit gehad, een RPF evenmin. In 2002 werd Koops secretaris van de partij. Vervolgens werd ze in 2006 verkozen tot raadslid. In 2010 maakte de CU –als eenmansfractie– deel uit van het college, waarna ze wethouder werd. Op welk wapenfeit ze het meest trots is? „Ik heb de zorgtaken die volgend jaar naar de gemeente komen voorbereid en daarmee een stevige basis gelegd van dit belangrijke dossier. Toch ben ik bang dat Amstelveen een minder sociale stad gaat worden. Het verontrust me dat het huidige collegeprogramma met geen woord rept over de WMO.”

CDA-burgemeester

Met de enige andere christelijke partij in Amstelveen gaat het minder goed. Met elf zetels was de negende plaats op de CDA-kieslijst voor Balkenende in 1982 nog ruim voldoende voor een debuut in de gemeenteraad. Van dergelijke aantallen kunnen de huidige Amstelveense christendemocraten nog slechts dromen. Het CDA verloor bij de afgelopen verkiezingen –traditioneel gewonnen door de VVD– een van zijn vier resterende zetels. Tot overmaat van ramp belandde de partij ook nog eens naast het college. Kleine troostprijs is misschien dat partijgenote Mirjam van ’t Veld begin deze maand burgemeester Van Zanen (VVD) opvolgde.

Het aantreden van de CDA’er liet Koops niet onberoerd. „Er ging iets door me heen toen Van ’t Veld bij haar installatie het „zo waarlijk helpe mij God Almachtig” uitsprak.”

Kerken waren in 1964 nog goed vol

Zondagochtend, 1964. Klokgelui klinkt in de Amstelveense straten. De deuren van de ongeveer twintig godshuizen zwaaien open. Gestaag druppelt het kerkvolk binnen. Als even later de dominee of pastoor binnenkomt, zijn er nog maar weinig banken onbezet.

Dat is een heel verschil met tegenwoordig, zegt Ton Wind (63), voorzitter van de kerkenraad van de hervormde wijkgemeente Eben-Haëzer te Amstelveen-Buitenveldert. „Er zijn nu nog maar zo’n acht kerken over, waarvan de helft wijkgemeenten van de protestantse gemeente.” Hoeveel Amstelveners ’s zondags nog naar een kerk gaan, durft Wind niet te zeggen. „In mijn buurt gaat in elk geval bijna niemand meer.”

De opkomst in de Eben-Haëzergemeente is op zondag nog goed. Van de 270 leden woont echter een minderheid in Amstelveen. Twee derde komt uit de regio, van Haarlem tot Hoofddorp.

Amstelveen heeft ook een reformatorische basisschool: De Akker. Deze school werd in 1987 geopend en vervult een streekfunctie. Wind: „Die school voorziet in een behoefte. Er is verder eigenlijk geen basisschool in de buurt waar goed christelijk onderwijs wordt gegeven.”

De Akker is aangesloten bij schoolvereniging Educatis en kan mede daardoor nog wel even vooruit, denkt Wind. Komend seizoen start de basisschool met een kleine 120 leerlingen.