De Franse ondernemer en financieel expert Jean-Baptiste de Franssu is woensdag benoemd tot directeur van de Vaticaanbank. De Australische kardinaal George Pell, de ”minister van Financiën” van het Vaticaan, maakte dat tijdens een persconferentie bekend. De Franssu volgt de Duitser Ernst von Freyburg op, die in februari vorig jaar was benoemd door de vorige paus, Benedictus XVI, om de bank ter hervormen.

De Vaticaanbank is de afgelopen decennia in opspraak gekomen door betrokkenheid bij onder meer het witwassen van zwart geld. De Franssu moet de hervormingen afronden.

Het Instituut voor Religieuze Werken (IOR), zoals de bank officieel heet, moet gaan voldoen aan internationale eisen voor transparantie in het bankwezen. Pell wil dat het IOR een ”normale” bank wordt, die het zijn rekeninghouders mogelijk maakt om geld over te boeken en te sparen.

Het IOR heeft ongeveer 15.500 klanten. De enige rekeninghouders –buiten de Vaticaanse bestuursorganen om– zijn Rooms-Katholieke religieuze orden en instellingen en werknemers en gepensioneerden van de Heilige Stoel, het opperbestuur van de Rooms-Katholieke Kerk. Afgelopen jaar werden alle IOR-rekeningen gecontroleerd op hun bestaansrecht. Zo’n 3000 rekeningen, waarvan werd geoordeeld dat ze niet aan de nieuwe regelgeving voldeden, werden opgeheven.

Het IOR wordt niet meer geacht zich op te stellen als investeringsbank. Dat wil niet zeggen dat het Vaticaan van zulke activiteiten afziet. Investeringen, in aandelen en onroerend goed, zullen echter worden overgenomen door de APSA, de centrale bank van de kleinste staat ter wereld.

Dinsdag maakte het IOR de jaarcijfers van 2013 bekend. Daaruit blijkt dat de eerste hervormingsfase van de Vaticaanbank miljoenen euro’s heeft gekost. De winst daalde van 86,6 miljoen euro in 2012 naar 2,9 miljoen vorig jaar. Vertrekkend directeur Ernst von Freyburg liet in de Italiaanse krant Corriere della Sera weten dat alleen al het doorlichten van het cliëntenbestand 8,3 miljoen euro heeft gekost. Deze actie werd uitgevoerd door een Amerikaanse firma.

Kardinaal Pell zei woensdag tijdens een persconferentie dat de paus wil dat de veranderingen voor de Vaticaanbank „zo snel mogelijk worden doorgevoerd.” Paus Franciscus liet eerder doorschermeren eigenlijk wel van de bank af te willen. „Petrus had toch ook geen bankrekening”, zei Franciscus toen hij nog maar kort paus was.

Volgens Von Freyberg heeft de paus in april van dat plan afgezien. De Duitser kondigde zijn interview met Corriere della Sera ook aan dat rekeninghouders van de Vaticaanbank in het vervolg belasting moeten betalen. Volgens Von Freyberg is „een tijdperk” afgesloten. „De IOR is geen fiscaal paradijs meer.”

De raad van bestuur van het IOR bestaat in totaal uit zes niet-geestelijken, waarvan de namen woensdag werden bekendgemaakt. Topman De Franssu was in het verleden onder meer Europees directeur van het Amerikaanse beursgenoteerde investeringsfonds Invesco. Paus Franciscus benoemde De Franssu eerder dit jaar in het Vaticaanse Secretariaat voor Economische Zaken, waarvan kardinaal Pell voorzitter is.