toen

Ik ben 29 jaar geleden geboren in India. Mijn Friese ouders hebben mij geadopteerd toen ik vier maanden oud was. Mijn vader en oom hadden een boerderij in Langweer. Daar ben ik opgegroeid. Van jongs af was ik altijd buiten, bij de koeien of op de trekker, meehelpen bij het werk. Na de mavo koos ik voor een agrarische opleiding, eerst mbo-veehouderij en daarna de agrarische hogeschool. Bedrijfsopvolging was nog niet in beeld. Mijn ouders lieten mij daar vrij in. Ik kreeg veel ruimte om mijn kennis te verbreden. Ik heb stages gedaan in Amerika en Canada en reizen gemaakt naar Portugal, Denemarken en Duitsland. Ik ben ook in India geweest. Ik wilde weten hoe er in het buitenland wordt geboerd en had plannen om ergens een groot melkveeproject op te zetten, bijvoorbeeld in Afrika. Aanvankelijk wilde ik nog naar de Wageningse universiteit. Maar vrienden werkten toen al jaren en het lokte mij ook om geld te gaan verdienen. Toen ik een baan aangeboden kreeg, heb ik de knoop doorgehakt en ben ik fulltime gaan werken. Ik wilde buiten de boerderij werkervaring opdoen om een goede keus te kunnen maken: wil ik voor een baas blijven werken of ondernemer worden. Nu weet ik dat ik het bedrijf ga overnemen. In 2000 besloten mijn vader en oom om uit elkaar te gaan. Mijn ouders kochten een boerderij in Tersoal. Stap voor stap hebben we het bedrijf gemoderniseerd. De stal werd gerenoveerd, de verkaveling is aangepakt. Ook hebben we wat melkquotum bijgekocht. We melken nu met 75 koeien ruim 600.000 liter. We leveren aan DOC Kaas in Hoogeveen. In 2009 was de melkprijs heel laag. Wij zaten zelfs even onder de 20 cent, de helft van de prijs van nu. De boekhouder zei tegen mij: „Jij kunt beter van overname afzien; je kunt ergens anders meer verdienen en dan heb je ook meer vrijheid.” Maar ik zag ook dat het juist in moeilijke jaren op ondernemerschap aankomt. Wij hadden het toen ook zwaar maar we hebben altijd onze rekeningen kunnen betalen. Ik heb veel van mijn ouders geleerd. Zorg dat je in betere tijden geld opzijzet en blijf je bedrijf toekomstgericht houden.

nu

Per 1 mei ben in de maatschap van mijn ouders gekomen. Ik werk nu nog 16 uur per week buiten de deur, bij een bedrijf in Drachten dat mestopslagsystemen verkoopt en keurt. Ja, de melkprijs is nog steeds hoog. DOC betaalde volgens het LTO-melkprijzenonderzoek vorig jaar gemiddeld 38,97 cent uit aan zijn boeren. In 2012 was dat 33,40 cent. We hebben 50 hectare grasland. ’s Zomers kunnen de koeien dag en nacht naar buiten. We willen dat ze zo veel mogelijk gras eten. Als aanvulling op het verse gras voerden we vroeger mais, maar tegenwoordig een ingekuild grasmengsel met luzerne en klaver. Verder voeren we alleen krachtvoer. Wat bij die hoge melkprijs vaak vergeten wordt, is dat je ook kosten maakt. Het krachtvoer was vorig jaar heel duur. Toch herken ik de positieve stemming in de sector wel. Nu de melkquotering zijn einde nadert, investeren veel veehouders in uitbreiding. De landbouw heeft meegeholpen om Nederland uit de crisis te halen. Zelf hebben we altijd geïnvesteerd, ook in tijden dat het minder ging. Op dit moment zijn we bezig om de jongveestal aan te passen. Dan is alles klaar voor de toekomst. Wij streven in ons fokbeleid naar robuuste, gezonde koeien die goed met ruwvoer omgaan en weinig antibiotica nodig hebben. Dan lever je wat in op melkproductie maar de gehaltes vet en eiwit zijn wat hoger. We kruisen daarvoor in onze holsteiners bloed in van twee buitenlandse rassen: Zweeds roodbont en Brown Swiss. Dat levert degelijke koeien op. Op dit moment produceren onze koeien op jaarbasis 8400 liter melk met 4,58 procent vet en 3,55 procent eiwit.

straks

Tien jaar geleden wilde ik nog manager worden op een melkveebedrijf met 1000 koeien ergens op de wereld. Nu zie ik meer in het gezinsbedrijf waar je met plezier een goede boterham verdient. Ik wil doorgroeien naar een melkquotum van ongeveer 1 miljoen liter melk met 100 koeien waarbij ik zonder personeel het werk aankan. Op de locatie waar we zitten, tegen de rand van het dorp, kan dat. Doorgroeien naar bijvoorbeeld 300 koeien zou een probleem worden, maar dat wil ik niet. Ik vind het belangrijk om tijd te maken voor het gezin. Twee keer per dag melken is dan wel een belasting. Daarom willen we in de toekomst overstappen op melkrobots. Het past ook niet bij mij om uitsluitend in het bedrijf actief te zijn. Ik vind het belangrijk om ook daarbuiten iets te doen. In december ben ik voorzitter geworden van het Agrarisch Jongerencontact Friesland, een jongerenorganisatie met 850 leden. Het gaat erom dat je plezier houdt in je werk en er ook een goede boterham uit haalt. Dat zie ik in onze situatie wel gebeuren, ook al zou de melkprijs een keer 5 cent lager worden. Ons bedrijf heeft een gezonde vermogenspositie en is klaar voor de toekomst. Op dit moment hoeven we geen grote investeringen meer te doen. Dat is voor mij heel mooi. Je ziet wel dat jonge boeren net het bedrijf hebben overgenomen en meteen en nieuwe stal moeten bouwen, daar hebben ze dan het geld niet voor. Wij wonen nu nog in het dorp. Over twee of drie jaar willen we naar de boerderij verhuizen. Mijn vrouw Rinske Marleen werkt als intensivecareverpleegkundige in het ziekenhuis in Leeuwarden. Ze heeft geen boerenachtergrond maar ze vindt het wel leuk om af en toe mee te helpen op de boerderij. Bijna vier weken geleden werd ons zoontje geboren. Als Ravi straks opgroeit, wil ik hem dezelfde ruimte geven die ik van mijn ouders kreeg. Het zou heel leuk zijn als hij boer wil worden, maar dat moet niet het doel zijn. Van onze vriendengroep kregen we een traptrekker. Als hij daar straks op rijdt, begint het gevoel misschien te komen.