Die vraag komt weer boven bij het bericht rond de gruwelijke moord op een pas getrouwd stel in Pakistan dat vandaag de kranten haalt. De twee waren tegen de wil van de familie getrouwd en werden daarom publiekelijk terechtgesteld: ze werden onthoofd door hun eigen familieleden.

In dit geval waren vrouw én man slachtoffer van wat eerwraak wordt genoemd: afstraffing door de familie of gemeenschap om die te ontdoen van de „morele smet” die de slachtoffers door hun gedrag zouden hebben veroorzaakt.

In de meeste gevallen zijn het meisjes en vrouwen die van eerwraak de dupe worden. Daar komt bij dat er veel subtiele vormen zijn van eerwraak. Het afscheren van hoofdhaar en wenkbrauwen komt vaak voor, of een pak slaag, het bewerken van het gezicht met zoutzuur, het afhakken van ledematen of langdurige opsluiting.

De aanwezigheid van strenge en in de cultuur verankerde gedragsregels is doorgaans een factor die eerwraak doet ontstaan, en dat geldt ook voor de aanwezigheid van groepsdwang. Mannen en vrouwen, jongens en meisjes worden er niet als individuele personen, maar enkel als leden van de gemeenschap gezien en beoordeeld, zonder enig recht op een persoonlijke keuze.

Eerwraak zoals in (islamitische) landen als Afghanistan en Pakistan vindt veelal ook plaats in geïsoleerde gebieden waar het gezag van politie en justitie ontoereikend is en allerlei gewoonterecht in stand kan worden gehouden.

Er is eigenlijk geen voorstelling te maken van wat er in zo’n omgeving met een familie of gezin gebeurt zodra iemand daar eigen wegen gaat. „Het is alsof wij daardoor als familie naakt buiten lopen”, verklaarde een familielid dat zich aan eerwraak vergreep.

De moord op de 16-jarige Palestina Isa, een Palestijns-Amerikaans meisje, enkele jaren geleden, laat iets zien van de druk op families om zoiets gruwelijks te doen. Op een geluidsopname van de FBI is te horen dat het meisje om hulp schreeuwt. Terwijl hij de messteken toebrengt, roept haar vader: „Sterf stil mijn dochter, en sterf snel, schiet op.”

Intussen kunnen we ach en wee roepen over wat er allemaal mis is in de wereld (vooral de islamitische), maar iedereen onderzoeke zichzelf of ook hij niet stilletjes morele terreinen kent waarop een moord of fysieke afranseling ineens geen misdaad meer is.

Juist ook christenen zullen zich dat moeten afvragen, omdat ook zij strikte normen hanteren voor het gedrag van mensen. En tegelijk kennen zij hier een volstrekt andere opstelling. Afgezien van de verwerpelijkheid van eigen rechter spelen, is daar het Bijbelse zicht op de mens als schepsel van God, met als afgeleide daarvan optimaal respect voor het persoonlijke individu. Daardoor is het onmogelijk voor christenen dat verwerpelijk gedrag leidt tot zoiets als een verwerpelijk méns. Hier houdt de gemeenschap en hier houden zeker de leden van de christelijke gemeente halt.