Een leugen „die niemand schaadt”
De arrestatie van 21 christenen en één moslim in Alexandrië heeft tot een discussie geleid of christenen wel of geen identiteitspapieren mogen vervalsen. De betrokken personen waren voormalige moslims die christen waren geworden en mensen die hen bij het vervalsen hadden geholpen.
De vervalsing kwam aan het licht toen Yousef Samuel Makari (42) en Mariam Girgis Makar (30), een voormalig moslimechtpaar met vervalste identiteitspapieren, naar een westers land wilden vliegen. De politie kon nagaan waar de papieren vervast waren en wist daarna nog verschillende anderen op te pakken.
Yousef Makari en Mariam Makar woonden eerst in Caïro, waar Makar zeven jaar geleden overging tot het christelijk geloof. Haar echtgenoot volgde korte tijd later. Het echtpaar heeft twee dochters. In 1999 besloten zij een ambtenaar om te kopen die hen dan zou helpen aan nieuwe christelijke identiteitspapieren met christelijke namen. Daarna vertrokken zij naar Alexandrië, waar Makari werk vond. Ze werden lid van een plaatselijke kerk en stuurden hun kinderen naar een christelijke school. Niemand in de nieuwe omgeving wist iets van hun voormalige moslimidentiteit.
De Egyptische wetgeving kent geen bepalingen die de overgang van de ene naar de andere godsdienst verbieden. Er bestaat een procedure om van het christendom naar de islam over te gaan. Ook kan een duidelijk christelijke naam in een islamitische worden veranderd. Zo’n procedure bestaat er niet als iemand zijn identiteitspapieren van moslim naar christen wil overzetten.
De vermelding van de godsdienst op je identiteitspapieren is belangrijk: ze bepaalt met wie je kunt trouwen. Een christelijke man mag bijvoorbeeld niet met een islamitische vrouw trouwen. Andersom kan wel, maar de kinderen moeten dan islamitisch worden opgevoed.
Identiteitspapieren van de ouders zijn ook van belang voor het onderwijs van de kinderen: de papieren bepalen of je naar een christelijke dan wel naar een islamitische school gaat. Makari en Makar hebben hun identiteitspapieren vervalst en zijn later in een andere stad gaan wonen om hun kinderen christelijk onderwijs te kunnen laten volgen.
Makari zei tegen de christelijke mensenrechtenorganisatie Compass Direct dat de eerste drie dagen in de gevangenis het moeilijkst waren. Het echtpaar werd geïsoleerd en gescheiden ondervraagd. Dit ging gepaard met mishandeling en beledigingen. Makari: „De politie wilde weten wie ons over het christelijk geloof heeft verteld en wie heeft geholpen bij het verkrijgen van een nieuwe christelijke identiteit. De politie heeft geen moeite gedaan om ons terug te brengen tot de islam. We kunnen zonder problemen kerkdiensten bezoeken.”
Arab-West Report, dat de relatie tussen christenen en moslims in Egypte en de Arabische wereld bestudeert, werkt naar aanleiding van de ervaringen van Makari en Makar aan een uitvoerig rapport waarin de overgang van christenen naar de islam en moslims naar het christendom wordt beschreven.
Arabische christenen blijken verdeeld te zijn over het gebruik van illegale middelen om hun doel te bereiken. Sommigen wijzen, met een verwijzing naar Romeinen 13, alle vormen van vervalsing en het omkopen van ambtenaren af. Anderen vinden de Egyptische wet zo onrechtvaardig dat het geoorloofd is die wet soms te breken als het de overheid maar niet schaadt.
Compass Direct berichtte enkele weken geleden dat Ingy Edwar (19) gedwongen werd om moslim te worden. De betrokken priesters en advocaat ontkennen echter ten stelligste dat hier sprake was van dwang. Dat verhaal wordt alleen door Ingy’s broer verteld. Arab-West Report sprak ook met Ingy, waardoor er geen enkele twijfel meer is dat de beweerde fysieke druk hier niet heeft plaats gevonden.
De bekende presbyteriaanse predikant Menes Abdel Nour vertelde dat hij in de meer dan 25 jaar dat hij predikant is nog nooit heeft gezien dat een christen gedwongen werd tot de islam over te gaan. „In alle gevallen kan zo’n persoon om hulp schreeuwen en in alle gevallen zou zo’n persoon hulp gevonden hebben.”
Als christenen naar de islam overgaan, gebeurt dit vaak omdat kerk en gezin te kort zijn geschoten in geestelijk onderricht. Daarnaast zijn er armoede, gezins- en andere sociale problemen en moslims die hulp bieden.
Arab-West Report laat zien dat de houding van moslims en die van christenen in Egypte ten opzichte van de overgang van de ene godsdienst naar de andere niet echt veel van elkaar verschillen. Uit de voorbeelden die Arab-West Report geeft, blijkt dat de bescherming van de eigen gemeenschap voor zowel moslims als christenen veel zwaarder weegt dan de keuzevrijheid van het individu. Dat botst met internationale mensenrechtenverdragen, die ook Egypte heeft getekend.
Voor zowel moslims als christenen is het handhaven van de eigen eer van groot belang. Dat betekent dat fouten in de eigen familie of kerk niet toegegeven mogen worden. Als er kritiek klinkt, wordt de schuld vaak snel afgeschoven op anderen.
Natuurlijk zijn er ook verschillen tussen moslims en christenen. Die zitten echter niet in hun houding ten opzichte van het beschermen van de eigen godsdienst of eer, maar in de verschillen in macht. Hierdoor wordt de overgang van christendom naar islam mogelijk gemaakt, terwijl de overgang van islam naar christendom wordt belemmerd. De koptische priester Matta al-Meskeen verklaarde eens dat als de verhoudingen in Egypte anders zouden zijn geweest -bijvoorbeeld 94 procent koptische christenen en 6 procent moslims- deze mentaliteit niet anders zou zijn geweest. Dat laat zien hoe diep bij iedereen de wens zit om de eigen godsdienst en eer te beschermen. Hierdoor acht men het geoorloofd om zo nodig te liegen, om te kopen of illegale praktijken goed te praten.
