Regeringspartijen kunnen opgelucht ademhalen
DEN HAAG (ANP). Door de regeringspartijen VVD en PvdA was de uitslag van de Europese verkiezingen met angst en beven tegemoet gezien. In de peilingen tekende zich een dramatische nederlaag af voor de PvdA. Die zou ongetwijfeld ook gevolgen hebben voor de politieke verhoudingen op het Binnenhof. De positie van PvdA-leider Diederik Samsom stond na het zware verlies bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart al onder druk. Binnen de VVD bestonden ernstige zorgen dat Samsom na weer een electorale afgang wel eens zou kunnen aftreden. Of daartoe door zijn achterban gedwongen zou kunnen worden.
Een bericht in De Telegraaf met dit scenario werd vorige week weliswaar door alle betrokkenen met klem tegengesproken, achter de schermen klonken andere geluiden. Een nerveuze sfeer in de PvdA kan fataal zijn voor de toch al wankele stabiliteit in de coalitie, voorspelde een ingewijde. Het kostte de afgelopen maanden vaak al heel wat moeite om liberalen en sociaaldemocraten - van nature elkaars tegenpolen - op één lijn te krijgen, bijvoorbeeld in het explosieve asieldossier.
Maar na de exitpoll van donderdag lijken de doemverhalen voorlopig de kast in te kunnen. De PvdA heeft bij de EU-verkiezingen weliswaar kiezers verloren, maar lijkt zijn 3 zetels in het Europees Parlement te behouden. Samsom kan zijn achterban dus met vertrouwen onder ogen komen. Ook VVD-leider en premier Mark Rutte hoeft zich niet in bochten te wringen om de uitslag in eigen kring uit te leggen. Als de exitpoll van bureau Ipsos in opdracht van de NOS klopt, hebben de liberalen zelfs licht gewonnen.
Geen crisissfeer op het Binnenhof dus. Maar veel makkelijker zal het regeren ook niet worden. D66 en de combinatie ChristenUnie/SGP hebben namelijk een heel goede uitslag neergezet. D66 lijkt zelfs de grootste Nederlandse partij in Brussel te zijn geworden. In de onderhandelingen met het kabinet over bijvoorbeeld de begroting van volgend jaar zullen deze ‘bevriende’ oppositiepartijen dat in klinkende munt vertaald willen zien. En het kabinet kan niet zonder hen, omdat VVD en PvdA in de Senaat geen meerderheid hebben.
Bovendien hebben de regeringspartijen alweer wat anders om zorgelijk naartoe te leven. Volgend jaar maart zijn er Provinciale Statenverkiezingen, die de samenstelling van de Eerste Kamer bepalen. Als coalitie en bevriende oppositie daar hun gezamenlijke meerderheid verliezen, ziet de toekomst van het kabinet er somber uit.
