Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), dat een acuut tekort aan opvanglocaties heeft, wil volgende maand de eerste tieners uit onder andere Syrië, Eritrea en Somalië al in Overberg huisvesten. De overheidsinstantie acht de eind 2010 gesloten jeugdgevangenis „bijzonder geschikt door de voorzieningen die al aanwezig zijn zoals woonruimte, schoolgebouw en sportvelden.”

De gemeente Utrechtse Heuvelrug staat positief tegenover dat plan, omdat „er een einde komt aan de jarenlange leegstand van het complex en dit ook een impuls geeft aan de lokale en regionale werkgelegenheid.”

Voor de jonge asielzoekers in Overberg komen haalt het COA, dat een huurcontract voor vijf jaar tekent, het prikkeldraad om de jeugdgevangenis weg. Later wordt een deel van het complex geschikt gemaakt voor de opvang van nog eens 200 asielzoekers, waarschijnlijk gezinnen.

Overberg telt inclusief het omringende agrarische gebied ruim 1300 inwoners. Het stoort voorzitter Dick de Leeuw van de vereniging Overbergs Belang dat de komst van de asielzoekers naar zijn dorp bekend is gemaakt zonder dat eerst met de Overbergers is overlegd. De Leeuw begrijpt dat extra opvang van asielzoekers nodig is. „De landelijke overheid zit met een probleem. Maar dat mag niet ten koste gaan van onze inwoners en onze gemeenschap.”

Open armen

„Vluchtelingen in een asielprocedure hebben recht op een menswaardige en veilige leefomgeving. De Overbergse gemeenschap kan hieraan bijdragen door de minderjarige asielzoekers met open armen en zonder terughoudendheid te ontvangen”, liet de voorzitter eerder weten.

Niet alle Overbergers nemen hem dat in dank af. De Leeuw spreekt echter ook van een valse start: „De inwoners van Overberg hebben tot nu toe geen inbreng gehad en het moet allemaal wel heel snel geregeld worden. Het is nu in het belang van alle partijen dat er zorgvuldige afspraken over veiligheid en andere voorwaarden worden gemaakt.”

Omwonenden waren gisteren tijdens een door de gemeente belegde informatieavond stelliger. Woordvoerder Frits Westendorp: „Het is een gelopen race. Den Haag, de gemeente en het COA hebben bepaald dat de asielzoekers er komen, maar wij maken ons grote zorgen. Over de veiligheid, over rust en welzijn. Jongeren van 14 tot 18 jaar zijn in de leeftijd dat ze grenzen gaan verleggen. Ze zullen niet 24 uur per dag op het terrein blijven, maar gaan in de buurt rondhangen, terwijl er in Overberg geen vertier te vinden is en goed openbaar vervoer ontbreekt.”

Toezegging

Andere omwonenden refereerden aan een toezegging van de toenmalige gemeenteraad van Amerongen dat op het terrein nooit een asielzoekerscentrum gevestigd zou worden en aan een bepaling, ooit bevochten in een beroepsprocedure, dat in het gevangeniscomplex ten hoogste zeventig jongeren worden geplaatst.

Sommige omwonenden reageerden emotioneel. „Overberg is het afvoerputje van de gemeente.” Ze vrezen overlast en negatieve gevolgen voor de woningprijzen en het toerisme rondom het dorp. Enkelen overwegen juridische stappen.

Inwonersoverleg

Burgemeester Naafs zegde de Overbergers toe dat er een inwonersoverleg komt over praktische zaken en dat de procedure voor de 200 extra asielzoekers pas in gang wordt gezet na een evaluatie van de opvang van de tieners.

De hervormde gemeente in Overberg staat positief tegenover de komst van de asielzoekers, zegt scriba T. Reedijk. „De jongeren zijn medemensen in problemen. Niemand vlucht op die leeftijd voor zijn plezier uit zijn land. Het is heel wat voor ouders om hun kinderen op een boot te zetten terwijl ze bijna zeker zijn dat ze hen nooit terug zullen zien.” Reedijk weet ook van de lokale weerstand. „Niets menselijks is Overbergers vreemd.”

Roeping

Plaatselijk predikant ds. E. E. Bouter benadrukte afgelopen zondag in een preek over Hebreeën 11 dat –„zonder kritische vragen weg te stoppen”– christenen de roeping hebben goed te zijn voor de vreemdeling in het besef dat ze volgens de Bijbel naar het voorbeeld van „Abraham als asielzoeker” ook vreemdeling in Overberg zijn.

Bouter en de jeugdouderling hebben inmiddels contact gezocht met de christelijke organisatie Gave met de vraag wat de hervormde gemeente voor de asielzoekers kan betekenen. Reedijk: „We zijn ons nog aan het oriënteren. We weten ook pas een goede week dat er asielzoekers komen. Duidelijk is wel dat omzien naar de vreemdeling onze christenplicht is.”

Overleg

Jaap van de Kamp, voor Gave werkzaam als vrijwilligerscoördinator bij het asielzoekerscentrum in Leersum, heeft via de multiculturele kerk ICF inmiddels een afspraak voor overleg met voorgangers van kerken en gemeenten in het naburige Veenendaal. „Ik kan me de felle reacties voorstellen. Als er zo’n grote groep jongeren komt, verandert er wel wat in de omgeving.

Sommige zorgen van omwonenden zijn terecht, maar Gave wil christenen er ook bewust van maken dat deze jongeren, die soms trauma’s hebben, kwetsbaar zijn en behoefte hebben aan medemenselijkheid.”