stelt dat de basis voor het gehoorzamen van de overheid gelegen is in het gezag dat zij ontvangen heeft van God. Iedereen kent wel de opmerking dat we het met de belastingaangifte niet al te nauw hoeven te nemen, omdat de overheid toch een aantal onverantwoorde zaken met het geld doet. Daarbij lijkt het wel precies zo uit te komen dat het niet-opgegeven gedeelte overeenkomt met het deel dat binnen de overheid aan de verkeerde dingen besteed zou worden. Het lijkt wel alsof iedereen binnen zijn geweten een eigen afweging kan maken waarin hij of zij de overheid gehoorzaamt of niet.

Gezag
In de Bijbel wordt er op veel plaatsen gesproken over het gezag van de overheid. De bekendste passage is Romeinen 13, waar staat: „Alle ziel zij de machten over haar gesteld onderworpen; want daar is geen macht dan van God, en de machten die daar zijn, zijn van God geordineerd.” En in 1 Petrus 2 staat: „Zijt dan alle menselijke ordening onderdanig, om des Heeren wil; hetzij de koning als de opperste macht hebbende; hetzij de stadhouders, als die van hem gezonden worden tot straf wel der kwaaddoeners, maar tot prijs degenen, die goed doen.”

Opvallend is dat in de laatste tekst gesproken wordt van de menselijke ordening. Daarmee wordt aangegeven dat de overheid niet volmaakt is en dat de uitoefening van het overheidsgezag plaatsvindt door onvolmaakte mensen. De bovenstaande teksten krijgen nog meer kracht als we bedenken dat ze geschreven zijn in de tijd van de Romeinse overheersing. Het is zelfs zo dat Paulus en Petrus onder het Romeinse gezag ter dood zijn veroordeeld.

En tot slot, de volmaakte erkenning van het overheidsgezag is gegeven door de Heere Jezus Zelf. Hij sprak over het betalen van schatting aan de keizer. En Hij is Zelf, ter uitvoering van het heilsplan van God, onder de wereldlijke rechter Pontius Pilatus veroordeeld.

De basis voor het gehoorzamen van de overheid is dus gelegen in het gezag dat ze ontvangen heeft van God. Er bestaat mijns inziens alleen reden om de overheid niet te gehoorzamen als zij van ons vraagt de geboden van God te overtreden. Dan moeten we God meer gehoorzaam zijn dan de mensen.

Wettelijk
In de praktijk van mijn werk merk ik dat ook regels die op wettelijke wijze totstandgekomen zijn, overtreden worden omdat ze in de bedrijfsvoering niet van pas komen. De overheid wordt soms zelfs gezien als vijand die de bedrijfsuitvoering en -ontwikkeling tegenwerkt. Zelfs wordt er wel openlijk gesuggereerd dat de overheid erop uit is om bedrijven weg te werken. Vaak is dat het geval wanneer er bijvoorbeeld regels gesteld worden rond milieu en natuurontwikkeling, waarbij het maatschappelijk belang bij de besluitvorming een groter belang heeft gekregen dan het individuele belang. In een aantal gevallen worden de regels ook opgelegd in verband met internationale verplichtingen rond de bescherming van natuur en milieu. Hoewel de regels de bedrijfsvoering diep raken, is het mijns inziens volstrekt niet te rechtvaardigen dat men op basis van eigen redeneringen en opvattingen over de kwaliteit van het milieu en de natuur de regels overtreedt.

Opvallend element daarbij is dat het van de samenstelling van de regering lijkt af te hangen of men geneigd is de overheid te steunen en al dan niet gezag toe te kennen. De paarse kabinetten werden verfoeid vanwege de wetten die ze op het gebied van huwelijk en levensbeëindiging hebben gemaakt. De fout wordt dan gemaakt dat vaak ook in één adem de overheid als overheid wordt afgeschreven. Onder het huidige kabinet denkt men daar dan weer positiever over.

Opvallend is dat men op kerkelijk terrein de predikant veel gezag toekent, maar op burgerlijk terrein nauwelijks gezag toekent aan bijvoorbeeld een niet-christelijke minister of burgemeester. Echter, op elk van de terreinen moet het gezag worden gerespecteerd, indien het op wettige wijze tot stand is gekomen. Dat mag dan, mits het geen onbijbelse regels betreft, niet afhangen van de soort overheid die we hebben, of van de persoonlijke opvattingen die de regeerders naar buiten brengen.

Bidden
Is bovenstaande een pleidooi om slaafs de overheid te gehoorzamen? Nee, zeker niet. De overheid is niet volmaakt en de mensen die er werken zijn dat ook niet. Fouten in het handelen mogen uiteraard aan de orde worden gesteld. Indien nodig mogen en moeten zelfs rechtszaken worden gevoerd. Dat kan bij het optreden van fouten en wanneer regelgeving onduidelijk is.

Overtreden van wettelijk vastgestelde regels naar het goeddunken van ons eigen hart is echter nooit te rechtvaardigen, ook al worden wij erdoor benadeeld.

Is deze oproep bedoeld om het de overheid makkelijk te maken? Zeker niet, maar wel om de gedachten te scherpen en op te roepen om te leven naar het Woord van God. Het is beter om ook voor de regering en de overheid te bidden dan om hen af te schrijven.

De auteur is als leidinggevende werkzaam bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.