De moeilijke diversiteit in Europa
Voor het eerst is er bij de komende EP-verkiezingen een Europese christelijke partij met kandidaten in meer landen: de European Christian Political Movement (ECPM). Een eigen fractie in het EP zit er voorlopig niet in.
Leo van Doesburg is manager van het Brusselse ECPM-kantoor. Hij bezoekt bijeenkomsten van vijanden en bondgenoten, organiseert conferenties en zwengelt tussendoor op Twitter discussies aan.
Officieel is de partij heel klein. Door de aansluiting van ChristenUnie en SGP heeft de ECPM maar twee Europarlementsleden: Peter van Dalen en Bas Belder. De beweging werd in 2010 erkend als Europese politieke partij.
Maar na 25 mei kan dat anders zijn. De ECPM heeft verspreid over tien landen negentien kandidaten die aan de verkiezingen meedoen. Die zijn allemaal ook lid van een nationale partij.
Maar ook als al deze negentien politici in het Europees Parlement komen, zal de ECPM geen EP-fractie in het leven roepen. Van Doesburg: „Ons doel is vooral bewustwording. Voorlopig werkt dat het best met mensen van diverse partijen.”
Hoeveel gelijkgezinden heeft u in het EP?
„Bij stemmingen zie je dat zo’n 80 van de 766 EP-leden uitgesproken pro life zijn. Ons doel is christelijke waarden te bevorderen, dus laten we hopen dat dit groeit.”
De ECPM richt zich vooral op de „christendemocratische basiswaarden”, zegt Van Doesburg: menselijke waardigheid, godsdienstvrijheid en gezin.
Wat is het verschil met de christendemocraten van de EVP?
„Die zijn meestal wat minder concreet over de beschermwaardigheid van het leven van de conceptie tot de natuurlijke dood. De EVP is ook sterk verdeeld over het huwelijk als instelling voor man en vrouw.”
Speelt het verschil tussen protestant en rooms-katholiek enige rol bij de ECPM?
„Nee. Het gaat ons om de Bijbelse waarden. Ook rooms-katholieken en orthodoxen voelen zich thuis. Maar moslims passen er niet.”
Boekt u successen in Brussel?
„Ja, maar dat is moeilijk aan te wijzen. Samen met anderen hebben wij ons ingezet voor verwerping van het rapport-Estrela, dat abortus een Europees recht noemde.
Momenteel zijn we bezig met het verband tussen prostitutie en mensenhandel. Door onze contacten in Oost-Europa weten we hoe sterk die twee aan elkaar zijn verbonden.”
Zijn er ook teleurstellingen?
„Ik vind het jammer dat hier over controversiële zaken weinig debat is. Neem het rapport-Lunacek. Daarin wordt gesproken over het tegengaan van homofobie en discriminatie. Daar kun je niet tegen zijn. Maar lees je verder, dan gaat het om het bevoordelen van een bepaalde groepen. Ga je daar tegen in, dan ben je een religieuze extremist. Het blijkt in Europa moeilijk om met diversiteit om te gaan.”
Woedt er een geestelijke strijd in de EU?
Van Doesburg denkt even na. „Ja, ik denk van wel. Kijk naar de woede in bepaalde reacties. Over ethische kwesties is duidelijk een ideologische strijd gaande.
De autonomie van het individu wordt zo sterk doorgevoerd dat ze tegen de natuur in gaat. Neem de overstap van geslacht naar gender. Het eerste is een biologisch gegeven, het tweede een keuze. Wil je als man of als vrouw leven, of als beide – het kan allemaal.
Ook het vrijheidsbegrip is anders. Christenen zien vrijheid als een verantwoordelijkheid: ”vrijheid tot” heet dat. Secularisten gaan voor ”vrijheid van”.
Te midden van al deze debatten is elk jaar het Europees Gebedsontbijt weer een hoogtepunt. Dan komen christenen uit de hele EU bij elkaar om elkaar te bemoedigen.”
„Deze verkiezingen gaan over waarden”
De Europese Unie zegt dat huwelijk en gezin de nationale regeringen aangaan. Maar via een omweg wordt het traditionele gezin in Brussel toch uitgehold, klaagt Tobias Teuscher. Daarom leidt hij een parlementaire werkgroep voor gezinsbelangen.
Teuscher past niet in een hokje. „Een katholiek uit Pruisen, heb je zo iemand ooit gezien”, vraagt hij uitdagend. Inmiddels woont hij al jaren in Frankrijk, waar hij voor de lijst Force Vie aan de EP-verkiezingen meedoet. Tot nu toe is hij EP-medewerker.
„Zonder gezin heeft de maatschappij geen toekomst”, legt hij uit. „Onze werkgroep probeert het gezin te beschermen op punten die in andere commissies niet aan de orde komen. ”
De werkgroep ziet het huwelijk als verbintenis tussen man en vrouw. „Dat was altijd vanzelfsprekend”, stelt Teuscher, „maar is nu jammer genoeg omstreden. De Europese Commissie zegt dat het aan de lidstaten is om het huwelijk te definiëren, maar door de antidiscriminatiewetten is hier alles mogelijk.”
Parlementaire werkgroepen zijn –anders dan commissies– geen officiële EP-instellingen. Werkgroepen zijn informele samenwerkingsverbanden van parlementsleden. Hoewel al veel burgers –en zelfs regeringen– op het verkeerd been werden gezet toen ze brieven van werkgroepen op EP-papier kregen.
Toch vindt Teuscher het belangrijk stem te geven aan de opvatting dat het huwelijk een relatie tussen man en vrouw is. „Zelfs Eurostat, de EU-statistiekdienst, zegt dat mensen graag gelukkig willen zijn met iemand van het andere geslacht. Dat het huwelijk een relatie is van man en vrouw, staat in Polen, Hongarije en Kroatië zelfs in de grondwet. De seculieren –met de Nederlandse D66-leider Sophie in ’t Veld voorop– doen alsof wij de idioten zijn. Maar het is andersom.
Zij staan voor een ideologie die geen meerderheid onder de burgers heeft. Dat blijkt ook uit recente stemmingen over rapporten van de leden Estrela, Zuber en Lunacek. Daarin stonden allerlei ideeën over seksualiteit, relaties en abortus, maar die werden weggestemd.”
Uw critici zeggen dat het traditionele gezin geen schade ondervindt als u andere familievormen omhelst.
„Als je aan de aardappelsoep oneindig veel water toevoegt, blijft er alleen maar een smakeloze brij over. Dat doen zij dus met het huwelijk.
Natuurlijk is het goed om paren van gelijk geslacht juridisch te beschermen. Er zit geen kwaad in als lidstaten zulke zaken regelen. Maar noem dat geen huwelijk. En laat zulke paren geen kinderen adopteren.”
Hoeveel EP-leden steunen uw opvatting?
„Er is een kern van 150 parlementsleden. Daaromheen zit een ring, waardoor we samen op zo’n 220 van de 766 leden van de uitkomen. Ik vermoed dat een derde van het parlement voor het traditionele gezin is.
Het hangt van de verkiezingen af of dit zo blijft. Deze verkiezingen zijn echt een stemming over waarden.”
U bent kandidaat in Frankrijk, het land dat de secularisten als lichtend voorbeeld zien. Is daar steun voor uw opvatting?
„Wel als ik kijk naar de betoging ”Manif pour tous”. Bij de burgerlijke partijen is het gezin niet meer in de mode. De meeste proteststemmen gaan naar Front National. Maar extreem rechts biedt geen alternatief. Mevrouw Le Pen is ”Madame Non”. Net als Geert Wilders is ze een kind dat wegloopt. Wij hebben dat alternatief wel.”
„Protestant en rooms-katholiek delen dezelfde waarden
Het Slowaakse parlementslid Anna Zaborska (1948) vreest dat de socialisten na 22 mei het grootst worden. „Dat zou jammer zijn, want dan levert ze waarschijnlijk ook de voorzitter van de Europese Commissie.”
Zaborska laat zich vaak zien in het christelijke netwerk in het Europees Parlement. Ze treedt op tijdens bijeenkomsten van de ECPM. „Ik doe daar bruikbare contacten op.”
In deze termijn is „liberaal-links” vrij sterk. „Daarom is het belangrijk met anderen een strategie af te stemmen. De hoorzitting over het burgerinitiatief ”Eén van ons” begin april was heel bemoedigend. Ik vond het wel jammer dat er toen van onze kant niet meer vrouwen waren. Als het gaat over gevoelige zaken zoals abortus heeft de stem van een vrouw meer gezag dan van een man.”
Ze is een van de weinige leden van de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) die zich vereenzelvigen met de ECPM. Haar Nederlandse partijgenoten van het CDA ontmoet ze daar niet. „Maar wel Peter van Dalen van de CU. We zijn altijd bereid elkaar te steunen.”
Bent u in de EVP wel op uw plaats?
Na een lange stilte: „Voor dit moment wel. We hebben onderling wel verschil van mening, maar mijn overtuiging wordt zeker geaccepteerd. Ik verlies weleens een discussie, maar het komt ook voor dat ik de stemmen naar me toe krijg.”
De ECPM wortelt in het Nederlandse protestantisme. U bent rooms-katholiek. Geeft dat reserve?
„Nee. Ik zie wel verschillen, maar we delen dezelfde waarden. Politiek gezien hebben we een gemeenschappelijke positie, hoewel we de dingen privé anders doen.”