Het zijn literaire uitgeefhuizen „met faam en traditie” die een rijke geschiedenis achter de rug hebben. De langst bestaande - Nijgh & Van Ditmar - is al in 1837 opgericht. Querido ontstond in 1915. Aan de uitgeverijen waren en zijn bekende auteurs verbonden als Hella Haasse, Bernlef, Arthur Japin en Arnon Grunberg.

De verzelfstandiging is tekenend voor de boekenmarkt, die de laatste jaren volop in beweging is. Uitgeverijen zoeken samenwerking of een nieuwe eigenaar. In januari dit jaar werd de Wereldbibliotheek, een van de oudste literaire uitgeverijen van Nederland, overgenomen door uitgeverij Nieuw Amsterdam. Die uitgever werd een maand later op zijn beurt weer overgenomen door Novamedia, het bedrijf achter onder meer de Postcode Loterij.

Dutch Media Uitgevers slokte vorig jaar branchegenoot The House of Books op, waardoor een grote boekenuitgeverij ontstond. De uitgever van de bekende gele Rainbow pocketboeken maakte een doorstart na een faillissement en ruim 2 jaar geleden zijn Uitgeverij Contact en Amstel Uitgevers gefuseerd.

De Nederlandse uitgeverijen kampen enerzijds met consumenten die minder boeken lijken te lezen en anderzijds met de ontwikkeling van het internet. Er zijn het afgelopen jaar opnieuw minder boeken verkocht in ons land. De totale omzet daalde met 5,5 procent naar 525,3 miljoen euro (inclusief de verkoop van e-boeken). In 2012 bedroeg de daling 6,3 procent.

Tijdens de Boekenweek in maart dit jaar zijn minder boeken over de toonbank gegaan dan tijdens het literaire evenement een jaar geleden. De lagere omzet kwam deels door het faillissement van de grote landelijke boekhandelsketen Polare, die niet meedeed aan de Boekenweek. Inmiddels heeft een groot aantal winkels een doorstart gemaakt met een andere eigenaar.

E-boeken nemen daarentegen toe in populariteit. Ze hadden vorig jaar een aandeel in de omzet van 3,2 procent. Een jaar eerder was dat 2,2 procent. Het officiële aandeel van verkochte e-books is nog klein, maar Nederlanders lezen ook e-books die ze illegaal hebben gedownload of van anderen hebben gekregen, en waar uitgevers dus niet van profiteren. Daarnaast zijn de openbare bibliotheken dit jaar begonnen met het uitlenen van e-books.