Treinreizigers ondervonden twee dagen achter elkaar hinder van een storing in het gsm-netwerk van ProRail, de beheerder van het Nederlandse spoor. Is het treinverkeer afhankelijk van de mobieltjes van machinisten en verkeersleiders?

Sinds 2004 gebruikt het ProRailpersoneel op de dertien verkeersleidingsposten een speciaal mobiel telefoonnetwerk om met de treinmachinisten te communiceren en hen te waarschuwen voor gevaar op de spoorweg. Dit heet GSM-Rail, kortweg GSM-R. Met eigen masten in de buurt van het spoor heeft dit netwerk een volledige dekking en –nog belangrijker– een dekking die niet afhankelijk is van drukte door bijvoorbeeld gestrande reizigers die hun afspraak afbellen.

Met GSM-R kan een treindienstleider van ProRail met één druk op de knop aan machinisten de instructie geven om de trein stil te zetten als er even verderop een auto op een overgang staat of er zich een andere onveilige situatie voordoet. Dat is een stuk handiger dan bellen met het mobieltje van een machinist. De verkeersleiding hoeft dan niet al die nummers te weten en ook niet wie er op een bepaalde trein zit.

Uitzonderlijk

Verkeersleiders kunnen een trein stilzetten, het verkeer op een traject of zelfs in het hele gebied waarvoor ze verantwoordelijk zijn stilleggen. Dat gebeurde dinsdag in het gebied rond Alkmaar en woensdag rond Den Haag. Volgens een woordvoerder van ProRail is een stremming van deze omvang als gevolg van een gsm-storing uitzonderlijk. Wat was er aan de hand?

De verbinding met de GSM-R-masten verloopt via een telefooncentrale in een verkeersleidingspost en via vaste telefoonlijnen. Dit is allemaal dubbel uitgevoerd om in het geval van een probleem terug te kunnen vallen op een zogeheten achtervang. Als de dekking van een mast even wat minder is, wordt dit verholpen zonder dat het treinverkeer 
er wat van hoeft te merken. 
Maar bij de recente storingen 
waren de problemen groter.

Op de verkeersleidingspost in Alkmaar vertoonde dinsdag de telefooncentrale een mankement en lukte het ook niet om terug te vallen op het back-upsysteem. ProRail is nog aan het uitzoeken hoe dat kon gebeuren.

Bij de storing in Den Haag zat het probleem in de KPN-lijnen die de centrale met het GSM-R-netwerk verbinden. Ook de tweede noodlijn deed het niet.

Zwarte dagen

Reizigersvereniging Rover sprak woensdag van „twee zwarte dagen op het spoor.” Tienduizenden reizigers zouden er volgens Rover last van hebben gehad en extra kosten hebben moeten maken voor vervangend vervoer. De vereniging noemt het telefonisch contact tussen verkeersleiders en machinisten „niet onmisbaar” voor veilig treinverkeer. Er zou bij ProRail sprake zijn van een „maniakale focus” op een „absoluut maximale veiligheid ten koste van alles.”

ProRail zegt bij storingen van deze omvang geen enkel risico te willen nemen. „Er zal maar een vrachtwagen op een overgang staan en GSM-R doet het niet. Dat risico wil je niet lopen. We rijden veilig of we rijden niet.”