Opkomst en ondergang van de Amerikaanse energiegigant Enron
Enron was tot voor kort in omvang het zevende bedrijf van de Verenigde Staten en werd geprezen als trendsetter in de gedereguleerde energiemarkt. Nu is het bijna op de fles, wanhopig de schuldeisers van zich afschuddend en verguisd als voorbeeld van een onderneming die winst manipuleerde en investeerders misleidde. Een overzicht van opkomst en ondergang van een energiegigant.
1985: Aardgasbedrijven Houston Natural Gas (Texas) en InterNorth (Nebraska) fuseren tot Enron. De nieuwe onderneming beschikt voor de gasdistributie over meer dan 60.000 kilometer pijpleiding in de VS.
1989: Enron begint als handelaar in aardgas en aardgasproducten. Het is snel de grootste in zijn soort in de VS en Groot-Brittannië.
1999: Start van Enron Online, het handelsplatform van Enron op internet. Diensten en producten worden als risicovolle opties verhandeld. Binnen twee jaar is Enron Online goed voor 6000 transacties per dag, ter waarde van 2,5 miljard dollar.
2000: Oprichter Kenneth Lay treedt terug als eerstverantwoordelijke voor dagelijkse gang van zaken (chief executive officer, CEO). Blijft wel aan als topman. Jeffrey Skilling neemt in februari 2001 de rol van CEO over. Eind december bereikt het aandeel Enron hoogste slotkoers op 84,87 dollar.
2001: 14 augustus: Skilling stapt na zes maanden op als CEO, naar eigen zeggen om persoonlijke redenen. Lay neemt zijn taken weer over.
15 augustus: Enron-manager Sherron Watkins wijst Lay in brief op onregelmatigheden in de boekhouding.
20 augustus: Lay verzilvert aandelenopties ter waarde van 519.000 dollar. Een dag later incasseert hij nog eens bijna 1,5 miljoen dollar.
oktober: Accountant Arthur Andersen, die jarenlang de boekhouding heeft gecontroleerd en Enron heeft geadviseerd bij de bedrijfsvoering, begint met de vernietiging van documenten.
15 oktober: Lay belt minister Don Evans (Handel). Volgens functionarissen ging het telefoontje over een project in Dabhol (India) en niet over een dreigende financiële crisis bij Enron.
16 oktober: Enron meldt een kwartaalverlies van 638 miljoen dollar. Verder verlaagt het concern zijn balanswaarde met 1,2 miljard dollar, door verliezen bij schimmige deelnemingen. Deze cijfers zijn jarenlang buiten de eigen boeken gehouden, wat een geflatteerde winst opleverde.
22 oktober: De Amerikaanse beurswaakhond SEC begint een onderzoek naar de gang van zaken bij Enron.
23 oktober: Lay probeert in telefonische persconferentie investeerders gerust te stellen en verdedigt Andrew Fastow, de financiële topman van Enron die met Skilling het netwerk van dochterbedrijven heeft opgezet.
24 oktober: Lay ontslaat Fastow.
28 oktober: Lay belt minister Paul O’Neill (Financiën) om hem in te lichten over de financiële crisis bij Enron. Een tweede gesprek volgt op 8 november.
29 oktober: Lay belt met minister Evans (Handel) voor hulp. Evans gaat niet op dit verzoek in.
8 november: Enron herziet zijn financiële verslaggeving over de voorgaande vijf jaar. In plaats van de gemelde winsten zegt het concern over die periode een verlies te hebben geleden van 586 miljoen dollar.
9 november: Concurrent Dynegy meldt zich als koper van Enron. Dynegy is bereid meer dan 9 miljard dollar te betalen.
19 november: Enron meldt extra verliezen en zegt naarstig op zoek te zijn naar extra financiering om eind november een aflossing van 690 miljoen dollar te kunnen betalen. Het aandeel Enron zakt de daaropvolgende dag 23 procent.
21 november: Enron krijgt financiering voor de aflossing van zijn schuldtermijn rond.
28 november: Dynegy trekt zijn bod op Enron in, het aandeel Enron zakt onder de 1 dollar.
2 december: Enron zoekt wettelijke bescherming tegen zijn schuldeisers, wat neerkomt op uitstel van betaling. Enron-werknemers mogen hun aandelen, die in het pensioenfonds van Enron zitten, niet verzilveren.
12 december: Het Congres begint een onderzoek naar de ondergang van Enron.
13 december: Enron presenteert een reddingsplan en wil weer terugkeren naar zijn kernproduct aardgas (productie, distributie). Enron vermeldt op zijn balans een schuld van 22 miljard dollar.
2002: 9 januari: Het ministerie van Justitie bevestigt het begin van een strafrechtelijk onderzoek naar Enron. Een dag later erkent accountant Arthur Andersen dat medewerkers in Houston documenten hebben vernietigd. Op 15 januari ontslaat Arthur Andersen zijn Enron-accountant David Duncan.
16 januari: Enron wordt van de New Yorkse effectenbeurs gehaald.
23 januari: Lay stapt op als topman van Enron. Hij blijft wel lid van de raad van bestuur.