Wat is dit nu weer?

De Europese richtlijn die voorschrijft hoe landen hun economische grootheden, zoals het bruto binnenlands product (bbp), dienen te berekenen, wijzigt in september: ESA95 wordt ESA2010. Het doorvoeren van die regels is voor alle EU-landen verplicht. Donderdag maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) alvast bekend wat die nieuwe berekeningswijze voor de Nederlandse economie in 2010 zou hebben betekend, wat het in juni ook voor de jaren daarna zal doen. Hieruit blijkt dat de nieuwe berekening de omvang van de economie in één klap stuwt met 3 procent. Omdat het CBS tegelijk ook zijn eigen bronnen aanpast, groeit het bbp in totaal zelfs met 7,6 procent (44,7 miljard euro).

Waarom gebeurt dit?

Niet alleen wijzigt in de loop der tijd hoe wij over de economie denken, ook de economie zelf verandert. Zo heeft globalisering, maar ook de rol van ict, het productiesysteem danig gewijzigd. Daarom wordt ook de berekeningswijze van het bbp af en toe herijkt. In Nederland gebeurde dat in 2001 voor het laatst. De belangrijkste wijziging is dit keer dat uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling, maar ook militaire bestedingen, voortaan als investeringen worden ingeboekt.

Neemt alleen het bbp toe?

In hoofdzaak wel, maar omdat het bbp een belangrijk ingrediënt is voor veel andere grootheden, reikt de invloed verder. Zo veranderen ook het overheidstekort en de staatsschuld mee, omdat die worden uitgedrukt in een percentage van het –door de nieuwe methode hogere– bbp. De nieuwe rekenrichtlijn leidt er voor Nederland toe dat ons land makkelijker kan voldoen aan de Brusselse eisen voor het overheidstekort (maximaal 3 procent van het bbp) en de staatsschuld (maximaal 60 procent van het bbp). Uit de stukken die het CBS donderdag publiceerde blijkt dat het overheidstekort door de nieuwe rekenmethode in 2010 wordt bijgesteld van 5,1 procent naar 5 procent van het bbp. De overheidsschuld daalt nog veel harder: van 63,4 naar 59 procent van het bbp.

Is dit truc van Brussel om landen wat te helpen?

Nee. De nieuwe Europese regels zijn een uitvloeisel van een in 2008 aangepaste richtlijn die geldt voor alle landen wereldwijd. Op die manier zijn landen onderling beter vergelijkbaar. Wel verschilt het moment waarop landen de revisie doorvoeren. De VS deden dit al in juli 2013. De herijking deed de omvang van de economie daar toen met circa 3 procent groeien. Uit een indicatie die de Europese Commissie eerder dit jaar bekendmaakte, bleek dat het bbp in de Europese Unie met gemiddeld 2,4 procent stijgt door de revisie. Van alle 28 EU-landen, profiteert Nederland (samen met Oostenrijk, Zweden, Engeland en Finland) het meest.