Dieptepunt voor het coöperatieve concern vormde de boete van 774 miljoen euro die eind oktober voortvloeide uit het liborschandaal. Een groepje medewerkers dat handelde op de financiële markten had in voorgaande jaren gesjoemeld met gegevens voor het vaststellen van een internationaal belangrijk rentetarief.

Het ontlokte grote maatschappelijke verontwaardiging. „Ik heb daar alle begrip voor”, benadrukte Minderhoud bij de presentatie van de cijfers over 2013. „Dit past niet bij ons. Ook binnen de organisatie heerste verbijstering. Het is ons niet in de koude kleren gaan zitten, maar we hebben de draad weer opgepakt.”

Minderhoud trad afgelopen herfst aan als tijdelijke CEO, nadat Piet Moerland als hoogste baas zijn verantwoordelijkheid nam in de fraudezaak en met onmiddellijk ingang opstapte.

Klanten

In het jaarbericht is de reputatieschade terug te vinden bij de score op het punt van de klanttevredenheid onder particulieren. Die bedroeg voorheen 7,5 of 7,6, maar zakte vorig jaar tot 7,2. Het aantal rekeninghouders dat afhaakte als gevolg van de onverkwikkelijke gebeurtenis bleef overigens „heel bescheiden”, meldde Minderhoud. Een concreet getal noemde hij niet. „Wel hebben we de klanten teleurgesteld, maar gelukkig wordt geleidelijk aan ingezien dat het om een incident ging en niet om een algemeen handelen binnen Rabobank.”

Om het aangetaste vertrouwen wat op te vijzelen, kwam Rabo donderdag met een vriendelijk gebaar richting de samenleving. Het bedrijf had een groot deel van de schikking van 774 miljoen euro kunnen aftrekken van de belasting. De raad van bestuur maakt echter, „na discussie erover met de lokale banken”, van die mogelijkheid geen gebruik. Minderhoud: „Wij vinden dat wij zelf die rekening behoren te voldoen en niet de belastingbetaler.” Het niet fiscaal verrekenen van deze post betekent in geld uitgedrukt dat de onderneming 125 miljoen euro misloopt.

Verder is de coöperatie begonnen met een „revitalisering van de cultuur”, via een programma voor alle personeelsleden „gericht op de houding en het gedrag waarmee we invulling geven aan ons dagelijks werk.” Volgens de CEO was er niets mis met de cultuur, maar werd die onvoldoende „geëxpliciteerd”, zoals hij het enkele malen uitdrukte.

Stabiel winstniveau

Het bankieren, met alle aspecten van financiële dienstverlening, leverde Rabo in 2013 een nettoresultaat op van ruim 2 miljard (2012 miljoen) euro, 46 miljoen ofwel 2 procent minder dan in het jaar ervoor. Het economisch tij was ongunstig en daardoor moest 2,64 miljard euro (in 2012 2,35 miljard) opzij worden gezet voor verliezen op uitstaande kredieten.

Achter het vrijwel stabiele winstniveau gaan diverse omvangrijke eenmalige baten en lasten schuil, die per saldo elkaar ongeveer in evenwicht hielden. Zo pakten de verkoop van beleggingsconcern Robeco aan het Japanse Orix en de overgang naar een nieuwe pensioenregeling positief uit, terwijl de liborboete, de vorming van een reorganisatievoorziening bij de lokale kantoren en hoge afwaarderingen in de sfeer van het vastgoed voor negatieve effecten zorgden.

In laatstgenoemde sector beschikt Rabobank via dochter­bedrijven zoals Bouwfonds Property Development en FGH Bank over forse belangen. Er is in het verleden her en der in het land veel grond verworven met het vooruitzicht dat daarop woningen gebouwd zouden worden. Maar de crisis heeft op diverse locaties dat perspectief weggeblazen. De omstandigheden noopten tot afwaardering van het betrokken onroerend goed en voorzieningen in het financieringsbedrijf op dit terrein. Al met al leed de vastgoedtak een verlies van maar liefst 817 miljoen euro.

Transformatie

Rabobank verkeert in een transformatieproces. Vorig jaar al werden met het programma ”Visie 2016” ingrijpende aanpassingen aangekondigd. Aanleiding daartoe is het veranderende gedrag van klanten. Die komen niet meer naar een bankfiliaal, maar regelen hun zaken voortaan veelal via internet en mobiele telefoon; en die ontwikkeling voltrekt zich volgens Minderhoud sneller dan eerder verwacht. Het aantal vestigingen is tegen die achtergrond verder teruggebracht, van 826 naar 722. Uiteindelijk moet het naar een afslanking tot slechts 400. Vorig jaar werd nog gedacht aan 500.

Tegelijk verdwijnen er tot en met 2016, zoals reeds bekend, 8000 banen. Recent kwam het bericht dat daarbovenop in Utrecht, op het hoofdkantoor, 1000 tot 2000 arbeidsplaatsen vervallen. Momenteel werken er bij Rabo ruim 56.800 mensen.