Windenergie is volgens velen dé oplossing voor het energie­tekort dat in de toekomst dreigt te ontstaan. Windenergie is echter geen volwaardig alternatief voor de conventionele opwekking van energie met aardgas, steenkool of kernsplitsing. Als we zouden besluiten om Nederland vol te zetten met foeilelijke windmolens van 100 tot 200 meter hoog en in de Noordzee omvangrijke windenergieparken zouden installeren, kunnen we net voldoen aan de kabinetsdoelstelling dat 16 procent van de energiebehoefte uit duurzame energiebronnen moet komen.

Uit Kamervragen aan minister Kamp is onlangs gebleken dat 
de overheid tot 2020 het bouwen van windparken op zee zal subsidiëren. Daarvoor is een budget van in totaal 18 miljard euro beschikbaar. Voor het zogeheten Geminiproject, dat met 150 windmolens ten noorden van de Waddeneilanden is geprojecteerd en vanaf 2017 operationeel moet worden, heeft de overheid maar liefst 4,4 miljard euro subsidie toegezegd.

De grote vraag is of dit geld goed is besteed. Uiteraard heeft windenergie positieve kanten. Windmolens zijn milieuvriendelijk en stoten geen CO2 uit. Boeren hebben een mooie bijverdienste als ze hun grond beschikbaar stellen voor het installeren van een windmolen. Het levert hun per jaar zomaar 70.000 euro per windmolen op. Ook projectontwikkelaars en consultants verdienen er een dikke boterham aan. Verder levert windenergie vele duizenden banen op.

Minpunten

Maar er zijn ook minpunten. Allereerst de landschapsschade en de horizonvervuiling. Iedereen die weleens in de Zuiderzeepolders is geweest, kan daarover meepraten. De landschapsaantasting daar is niet in geld uit te drukken.

Niemand wordt vrolijk van plannen voor megamolens op land. Urk briest niet voor niets. Ze zullen het gebied waar je woont maar toewijzen als plangebied voor windmolens. Dat is bijzonder vervelend. Zeker als je bedenkt dat vechten tegen windmolens in Nederland bij voorbaat een verloren strijd is. De overheden sturen je het juridische bos in met termen zoals inspanningsafspraken, convenanten en het energieakkoord.

Opvallend is verder dat bijvoorbeeld energiebedrijf Eneco Noordzeegemeenten zwijggeld betaalt. Voorwaarde is dat deze gemeenten zich vervolgens twintig jaar lang niet negatief mogen uitlaten over windenergieparken op zee. Zoiets geeft te denken. Voor geld is kennelijk alles te koop.

Dan is er nog iets anders waar we niet blij van worden. De Nederlandse bevolking wordt verkeerd voorgelicht. Als bij een windmolen een bordje staat dat de molen goed is voor het voorzien in de stroombehoefte van 3000 huishoudens, geeft dat een vertekend beeld van de werkelijkheid. Ingewijden zeggen dat je dat getal moet delen door vier. Op het bordje staat namelijk wat een windmolen maximaal zou kunnen leveren bij windkracht 8. Dat de molen stilgezet moet worden bij een hogere windkracht en niets opbrengt bij windstil weer of tijdens onderhoud, wordt gemakshalve verzwegen. Ook staat op het bordje niet vermeld dat de huishoudelijke behoefte maar 10 procent is van de totale energiebehoefte van ons land.

Dan zijn er ook nog veel technische problemen. Windenergie is een instabiele energiebron die netbeheerders veel hoofdbrekens bezorgt. Windenergie is namelijk bijzonder moeilijk op te slaan.

Om een goede afweging te kunnen maken, zou ik weleens een eerlijk berekening willen zien van de totale kosten en opbrengsten van één windmolen met een levensduur van twintig jaar. Ook zou ik graag willen weten, nog voordat de bouw van het Geminizeewindpark start, waarom het Noordzeewindpark Prinses Amalia voor de kust van IJmuiden failliet is gegaan. Wellicht is er al leergeld betaald. Dan geldt: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Kernfusie

Ik haast me om duidelijk te maken dat ik absoluut geen tegenstander ben van alternatieve energiebronnen. Ik pleit ervoor om meer te investeren in energiebesparende maatregelen zoals isolatie. Verder ben ik voorstander van het benutten van zonne-energie (op platte daken) en het verder ontwikkelen van innovatieve toepassingsmogelijkheden op het gebied van geothermische en getijdenenergie. Verder lijken er mogelijkheden te zijn voor kernfusie met het veilige en duurzame thorium als alternatief voor uranium dat nu nog bij kernsplitsing wordt gebruikt.

Ten slotte is het misschien goed om te weten dat de Denen gestopt zijn met het investeren in windenergie en dat de Duitsers op windrijke dagen hun overcapaciteit gratis aanbieden aan buurlanden. Kolencentrales draaien in Europa bovendien op volle toeren omdat Amerika zijn steenkooloverschot tegen lage prijzen dumpt op de Europese markt. De Amerikanen hebben namelijk hun zinnen gezet op de exploitatie van schaliegas als energiebron van de toekomst.

De auteur is docent overheidsfinanciën aan de HZ University in Vlissingen.