Dat zei staatssecretaris Van Geel van Milieu dinsdag in het debat met de Tweede Kamer over het zogenoemde concept derde actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarin beschrijven staatssecretaris Van Geel en minister Veerman van Landbouw de opzet van een nieuw Nederlands mestbeleid. Dat nieuwe systeem zal het huidige Minasstelstel per 1 januari 2006 vervangen.

Het Europese Hof van Justitie bepaalde onlangs dat Nederland een ander mestbeleid moet ontwikkelen, omdat het Minasstelsel niet voldoet aan de verplichtingen van de Europese Nitraatrichtijn. Die stelt grenzen stelt aan verspreiding van mineralen als stikstof. Omdat de EU-lidstaten zich moeten houden aan uitspraken van het hof, heeft de regering een nieuw stelsel bedacht.

Dat stelstel is gebaseerd op gebruiksnormen. Vanaf 2006 krijgen agrariërs precies voorgeschreven hoeveel mest zij op hun land mogen verspreiden. Bedrijven worden afgerekend op de hoeveelheid stikstof en fosfaat die zij voor de groei van hun gewassen gebruiken en niet op de hoeveelheden van die stoffen die in het milieu verdwijnen.

Volgens minister Veerman krijgt Nederland een „robuust en forfaitair stelsel, zonder heffingen.” Hij wil de administratieve lastendruk voor boeren in het nieuwe systeem met 40 procent terugdringen. Het mestbeleid zal „schitteren door eenvoud”, beloofde hij tijdens het debat.

De Tweede Kamer zei dinsdag het actieprogramma van het kabinet te beschouwen als onvermijdelijk. De Kamer ondersteunt het streven van de regering om te voldoen aan alle eisen die de EU heeft gesteld.

Een van die eisen is dat de regering op 20 december haar nieuwe aanpak moet presenteren in Brussel. Als de regering niet aan deze voorwaarde voldoet, komt de derogatie ernstig in gevaar. De derogatie geeft boeren met veel grasland de kans om ontheffing te krijgen op de stikstofnorm die is gesteld in de Nitraatrichtlijn. Die grens ligt op 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare.

In juni dit jaar heeft Nederland met eurocommissaris Wallström van Milieu een principeakkoord bereikt over de ontheffing voor Nederlandse boeren. Die afspraak is echter pas definitief als ons land voldoet aan de eisen die de Europese Commissie stelt aan het mestbeleid. Omdat de regering nu een nieuw beleid op de plank heeft en dat tijdig kan presenteren, is de derogatie zo goed als zeker veiliggesteld.

D66-kamerlid Van der Ham ziet niets in de ontheffing. Hij wil dat Nederland „streng is voor zichzelf” en de Europese norm van 170 kg per hectare hanteert. VVD’er Oplaat waarschuwde echter dat de vaderlandse veestapel in dat geval met 40 procent zou moeten inkrimpen.