In een geruststellend commentaar (er zouden eens abonnees kunnen bedanken) liet de krant weten dat zij heus wel katholiek zou blijven. Alleen vond men het niet meer nodig om dat elke dag te vermelden.

Maar wie de ontwikkelingen in de dagbladwereld enigszins gevolgd heeft, weet hoe het met deze krant gegaan is. Er was een tijd dat je nog aan de overlijdensadvertenties kon zien wat voorheen de signatuur van de Volkskrant moest zijn geweest. Ook dat stadium van ontzuiling is de krant inmiddels voorbij.

ND
Een wijziging van de kop of onderkop van een krant is daarom niet zonder betekenis. Dat geldt ook voor de verandering die het Nederlands Dagblad afgelopen zaterdag doorvoerde. Het ND begon zijn bestaan als Gereformeerd Gezinsblad. Een blad van en voor vrijgemaakten en dan nog van het type ”doorgaande reformatie”.

De laatste tijd voerde het als onderkop ”Gereformeerde ochtendkrant voor christelijk Nederland”. Daarmee maakte de krant haar identiteit duidelijk. Bij het RD is zo’n onderkop niet nodig. De naam Reformatorisch Dagblad laat voldoende zien waar de krant voor staat.

In de nieuwe onderkop van het ND is het woord gereformeerd verdwenen. Thans brengt de krant haar identiteit tot uitdrukking met de woorden ”christelijk betrokken”. Die verandering is niet zonder betekenis.

Vanouds hechtten de vrijgemaakten zeer aan de naam gereformeerd. Al hun organisaties (en dat waren er niet weinige) heetten zo. Maar inmiddels krijgt men de indruk dat veel daarvan met die naam in hun maag zitten.

Volgens een toelichtend artikel van de hoofdredactie van het ND riep het woord gereformeerd verkeerde associaties op: hetzij met zwarte kousen, hetzij met Kuitert. Het eerste zal wel vaker voorkomen en als een groter probleem zijn ervaren dan het tweede. Bovendien behoort Kuitert straks tot de PKN, als hij nog kerklid blijft. Om hem hoeft men de naam gereformeerd niet te schrappen.

Verder vond men het een probleem dat de term gereformeerd associaties oproept met „een verleden dat een modern christelijke organisatie achter zich zou moeten laten.”

Ook bij de fusie van GPV en RPF liet men benamingen als gereformeerd en reformatorisch vallen en werd gekozen voor de vagere naam ChristenUnie. Daar kan men in de toekomst vele kanten mee uit, Rome incluis.

Optimisme
Er is dus, zo moeten we helaas constateren, onder de vrijgemaakten een ontwikkeling gaande die hen steeds meer doet vervreemden van de gereformeerde belijdenis en de gereformeerde traditie. Maar wie meent te staan, zie toe dat hij niet valle.

Vorige week schreef N. C. van Velzen, oud-docent aan de Evangelische School voor Journalistiek, op de opiniepagina van deze krant een artikel waarin hij ons het teloorgaan van het rk-dagblad De Tijd als waarschuwend voorbeeld voorhield.

Hij meende bij mij een zeker optimisme en misschien wel zelfverzekerdheid te kunnen constateren ten aanzien van de ontwikkelingen in eigen zuil. Dat herken ik niet en dat is in ieder geval niet mijn bedoeling geweest.

Van veel wat zich gereformeerd of reformatorisch noemt, valt te vrezen dat het de storm van de emancipatie en de toenemende assimilatiedruk niet zal kunnen weerstaan. Wel heb ik beklemtoond dat we assimilatie niet als een onvermijdelijkheid moeten zien.

Daarmee wil ik de gedachte bestrijden dat deze ontwikkeling (verwereldlijking etc.) er nu eenmaal bij hoort en dat het daarom geen zin heeft om zich daartegen te verzetten. In het verlengde daarvan wordt dan veelal betoogd dat de oude antwoorden niet meer voldoen en derhalve een fundamentele heroriëntatie noodzakelijk is.

Dat is een gevaarlijke benadering. Mensen die altijd al een andere koers wilden varen, zien hier hun kans schoon. Daar kan en wil ik niet in meegaan.