„Desnoods laten we de onderhandelingen over de grondwet voortduren tot volgende maand”, aldus Bot maandag in Brussel na overleg met zijn EU-collega’s. Volgens hem begint de boodschap aan te komen in Europa en bij huidig EU-voorzitter Italië.

„Als Nederland op dit punt geen genoegdoening krijgt, kan voor Italië en onze andere vrienden een moeilijke situatie ontstaan. Dat is geen dreigement, maar voor ons wel heel serieus. We zullen dit heel hard spelen.” Bot zei niet wat Nederland doet als het niet wordt tegemoetgekomen. „Je moet nooit van tevoren je wapens tonen.”

Nederland kreeg twee weken geleden te weinig medestanders om Duitsland en Frankrijk op grond van EU-afspraken tot de orde te roepen om hun begroting op orde te brengen. Minister Zalm van Financiën vreest dat bij blijvende hoge tekorten de rente in de eurolanden te sterk zal stijgen.

Daarop vroeg een brede meerderheid van de Tweede Kamer hardere garanties in de EU-grondwet. Tijdens overleg in Napels, tien dagen terug, kreeg staatssecretaris Nicolaï van Europese Zaken daarvoor nog weinig handen op elkaar. Volgens Nicolaï krijgt Nederland in de wandelgangen echter steeds meer steun, onder meer van de kandidaat-lidstaten, die volgend jaar toetreden.

Bot zegt „te werken aan het zoeken van medestanders. Staatssecretaris Nicolaï heeft de zaak in de week gelegd. De ernst van de situatie begint nu tot anderen door te dringen.” Het is Bot niet te doen om zijn gram te halen voor de twee weken geleden verloren strijd. „Maar het is vooral zaak dat we duidelijk maken dat in Europa afspraken worden nageleefd.”

Bot, premier Balkenende, Zalm en Nicolaï overleggen morgen in Brussel met de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, over het Nederlandse voorzitterschap van Europa, in de tweede helft van volgend jaar.

Daar zal volgens Bot ook de Nederlandse eis van steviger garanties voor naleving van het stabiliteitspact voor de euro ter sprake komen. Dat pact had eurolanden juist aan strengere begrotingsdiscipline moeten binden.

De bewindsman heeft zijn Italiaanse collega, Franco Frattini, drie opties voorgelegd. De eerste is dat Nederland de mogelijkheden wil vergroten naar het Europese Hof van Justitie te stappen bij een geschil tussen de lidstaten over de uitleg van het pact of het verdrag.

Het tweede voorstel is landen met een te hoog begrotingstekort niet te laten stemmen over sancties die aan andere landen met een te hoog tekort worden opgelegd.

De derde optie is de rol van de Europese Commissie te versterken. Nu kan een aanbeveling van de Commissie worden tegengehouden door een minderheid van eenderde van EU-lidstaten. Nederland wil dat hier voortaan een tweederde meerderheid voor nodig is.