Het is een mooie zomerdinsdag waarop Wilhelmina Helena Pauline Maria wordt geboren, op 31 augustus 1880. Om zes uur ’s avonds komt het kind van koning Willem III en koningin Emma in Paleis Noordeinde ter wereld. Het is een natuurlijke geboorte na een regelmatig verlopen zwangerschap van de jonge koningin Emma, en de vreugde van het volk is overweldigend.

De koning doet een dag later aangifte. Er is wat te vieren en zo verschijnen ontboezemingen in dichtmaat bij de gelegenheid van de geboorte van een Oranjetelg en een ”Feestmarsch” voor piano. Saluutschoten op het Malieveld en ziedaar, de vlaggen worden uitgestoken, volksliederen weerklinken en felicitatieregisters worden massaal getekend.

Het prinsesje is welkom, hoewel sommigen er geen geheim van maken dat ze liever een prins hadden gezien. De antirevolutionaire De Standaard van Abraham Kuyper betreurt het dat er geen zoon is geboren en spreekt de wens uit dat Emma die alsnog zal baren. Want een meisje kan de Oranjestam niet redden. Het Leidsch Dagblad kopt zelfs met de kreet ”’t Is maar een meisje!”

Vanaf haar prilste jeugd wordt ”Willemientje” opgesloten in een keurslijf van etiquette en protocol. Dat begint al in de wieg. Emma voedt haar kind niet zelf, dat doet een voedster of min, eentje in Den Haag en eentje op Het Loo. Nu zijn Wilhelmina’s voorgangers ook streng opgevoed en ligt het in de lijn dat het met Wilhelmina net zo zal gaan. Leden van de hofhouding dragen daar ook aan bij. Een koningskind is namelijk niet gewoon en daarom buigen zij diep voor de op zich best wel spontane Oranjespruit.

Er is nog een reden waarom Wilhelmina zo rigoureus wordt aangepakt. Moeder Emma is een verstandige vrouw en heeft wel gezien dat er krankzinnigheid voorkomt in de familie van de Russische Romanovs - en tsaar Paul I is uiteindelijk een opa van Wilhelmina. Als koningin Emma ontdekt hoe driftig haar dochter is, besluit ze dat hysterische trekje zonder pardon de kop in te drukken. Gouvernante Winter traint Wilhelmina in ijzeren plichtsbetrachting, zonder flauwekul en verschoond van slaafse tucht, met de nadruk op dienstbaarheid, innerlijke schoonheid, waarden en normen. Later spreekt Wilhelmina over de kooi waarin zij heeft geleefd.

De eerste jeugdjaren van het kroonprinsesje verlopen gelukkig. In 1884 overlijdt haar halfbroer prins Alexander en daarmee wordt ze echt kroonprinses. Haar verzorging berust bij opeenvolgende gouvernantes. Van 1886 tot 1896 is dat Miss Winter, afkomstig van de Britse eilanden. Wilhelmina wordt tweetalig opgevoed - wat prins Willem-Alexander en prinses Máxima ook van plan zijn met hun aanstaande boreling.

De prinses, die op haar tiende al koningin wordt, blijft enig kind en groeit op tussen volwassenen, ze is zelf een minivolwassene. In het land is Wilhelmina de lieveling van de natie. De 31e augustus wordt verheven tot nationale feestdag, per 1885 Prinsessedag geheten, in 1891 Koninginnedag, die sinds 1949 op 30 april wordt gevierd.

Uniek voor die tijd mag Wilhelmina met andere kinderen in contact komen. Maar alles met mate. Hoewel kinderen wel eens worden uitgenodigd om te komen spelen op het paleis, blijft het onderscheid. „Ik zou wel eens met jullie willen spelen, maar ik mag niet!” roept Wilhelmina als ze in Apeldoorn een groep leeftijdgenootjes tegen het lijf loopt.

Al met al is Wilhelmina’s jeugd eenzaam. Ze moet koningin worden en dat houdt in dat ze vanaf haar zesde via huisonderwijs al wordt klaargestoomd om op haar 18e de troon te bestijgen. Door het overlijden van haar vader wordt Wilhelmina op 23 november 1890 koningin. Tot haar meerderjarigheid neemt moeder Emma als regentes het koninklijk gezag waar. En daarmee is Wilhelmina definitief kind af. Voortaan wordt ze aangesproken met Mevrouw, Uwe Majesteit en Koningin.