Vier jaar geleden kwam de Christen-Unie na vier jaar afwezigheid weer in het college van burgemeester en wethouders van Veenendaal. Als grootste partij (8 zetels) had zij het heft in handen bij de onderhandelingen. Behalve de CU leverden ook VVD (6), SGP (4) en Lokaal Veenendaal (3) een wethouder.

Zowel ChristenUniewethouder en -lijsttrekker Van Soest als SGP-wethouder en -lijstrekker Verloop toont zich alsnog tevreden over de resultaten die zij tijdens de onderhandelingen in 2010 bereikten: beperking van het jaarlijkse aantal evenementen op zondag tot zes en uitsluiting van koopzondagen. VVD-wethouder en -lijsttrekker Hollander geeft toe dat dit het gevolg is van een compromis, maar zij vond het akkoord „evenwichtig genoeg” om in de coalitie te stappen.

Geen gedoe

Van Soest noemt twee onderdelen die de coalitie de afgelopen vier jaar realiseerde die hij schaart onder de noemer ”principiële punten”: het beleid waarbij de sociale minima worden ontzien en de vrijheid die Veenendalers bij overheveling van de jeugdzorg naar de gemeenten houden om te kiezen voor een identiteitsgebonden organisatie.

SGP’er Verloop constateert tevreden dat er de afgelopen vier jaar geen vraag was naar uitbreiding van het aantal zondagse evenementen. Verder was er „geen gedoe” met een aanvraag voor een bordeel, wat de collegeperiode daarvoor speelde.

Pijnlijke bezuinigingen

Van Soest, Verloop en VVD’er Hollander tonen zich content met de gerealiseerde bezuinigingen: zo’n 14 miljoen euro op een begroting van 130 miljoen. Natuurlijk zijn die kortingen pijnlijk, zo luidt de teneur van hun reacties, maar ze waren nodig.

Dat is nu juist de pijn van ex-coalitiegenoot Lokaal Veenendaal (LV). Deze partij stapte in december vorig jaar uit het college. Reden was dat de coalitie fors –zo’n 350.000 euro– bezuinigde op sport en cultuur, terwijl LV zich juist profileert als een sport- en cultuurminnende partij en LV-wethouder Bouwmeester cultuur in zijn pakket had.

Juni vorig jaar stemde de driekoppige fractie al tegen de tweede ronde bezuinigingen. Maar toen bleek dat Bouwmeester binnen het college onvoldoende geld kon bijeenvergaren om het pop­podium Escape open te houden, kon de partij de coalitie niet langer meer steunen, zegt LV-fractievoorzitter en -lijsttrekker Van der Voet.

SGP’er Verloop geeft toe dat zijn fractie bij de bepaling van de bezuinigingen op cultuur zeker hebben aangestuurd op kortingen bij bijvoorbeeld de theatervereniging, omdat sommige voorstellingen „in strijd zijn met de Bijbelse waarden van zedigheid en huwelijkstrouw.” Daarnaast gebruikten zij zakelijke argumenten. Die waren doorslaggevend voor de VVD. Die vindt dat cultuurinstellingen, zoals Escape, „zichzelf moeten bedruipen”, aldus Hollander.

Sommige inwoners van Veenendaal-Centrum klagen weleens over de herrie die popconcerten daar veroorzaken. Kon Verloop als verantwoordelijk wethouder daar geen stokje voor steken? „Voor dit soort festivals gelden de normale maximale geluidsnormen. Ik zie alle klachten over geluidsoverlast. Soms was het geluid binnen de normen, soms waren die klachten terecht. Het ging niet altijd goed, maar dat gebeurde niet met opzet.”

Kerkelijk imago

Begin december stelden dj Willem Rebergen en trompettist André Heuvelman dat hun woonplaats een (te) kerkelijk imago heeft. Een extra festival zou dat beeld moeten opfrissen.

Geen van de huidige drie wethouders annex lijsttrekkers stemt in met het etiket van beide plaatsgenoten. Hollander: „Ik wil juist benadrukken dat Veenendalers samen mooie dingen kunnen doen. Ik krijg overigens ook geen signalen dat de christelijke partijen zo’n festival zouden willen verbieden.”

Van der Voet van Lokaal Veenendaal vindt echter dat zijn woonplaats bij de buitenwacht inderdaad het stempel „van een in zichzelf gekeerd dorpje uit de biblebelt heeft. Dit beeld doet geen recht aan de diversiteit in onze stad.” Hij wijst erop dat in de gemeente ook grote groepen niet-christenen wonen, onder wie allochtonen.

Koopzondagen

In Veenendaal woedde vorig jaar en begin dit jaar een discussie of de Valleigemeente koopzondagen moest toestaan. Volgens Lokaal Veenendaal paste dat in het collegebeleid, omdat de economische omstandigheden ten opzichte van 2010 waren verslechterd. Veenendaal zou met koopzondagen de omzet binnen de deuren houden. Zijn partij stemde in november voor een motie om koopzondagen in te voeren.

De VVD –normaliter ook voor het vrijgeven van koopzondagen– stemde tegen. „Wij wilden een betrouwbare coalitiepartner zijn”, benadrukt VVD’er Hollander.

De motie werd verworpen. Volgens Hollander behoort het onderwerp nu wel tot te realiseren doelen van haar partij bij een volgende collegedeelname.

Is de koopzondag daarmee een breekpunt voor de voortzetting van de huidige coalitie? Hollander, Van Soest, en Verloop spreken officieel geen voorkeur voor elkaar uit als coalitiepartner, hoewel allen de huidige „goede samenwerking” roemen.

Onmogelijke positie

Ook wil geen van drieën breekpunten benoemen. SGP’er Verloop wil niet dat hij als economiewethouder rond de koopzondag in een onmogelijke positie wordt gedwongen. „Ik wil de vrijheid hebben om op dit punt niet te hoeven optreden, of een minderheidsstandpunt in te nemen.”

Als de koopzondag „niet op voorhand een breekpunt” is, laat de SGP dan wel voldoende haar invloed gelden? Verloop: „We leven nu eenmaal niet in een SGP-maatschappij. Natuurlijk proberen we de Bijbelse waarden en normen te realiseren. Dat doen we door maximale verantwoordelijkheid te nemen.”

LV’er Van der Voet denkt echter dat de VVD op het punt van de koopzondag overstag zal gaan. „Dat heeft de huidig fractievoorzitter Veen al tijdens een debat gezegd.”

Er blijft nog een spannend punt over. CU, VVD en SGP vormen momenteel een fragiele meerderheid. Aanvulling met een vierde coalitiepartner is onontbeerlijk. Als dat, net als in 2010, een tweede seculiere partij moet worden, komt de vermoedelijk groeiende D66 in beeld. Maar dan blijft de koopzondag een lastig punt. Het CDA dan? Een derde christelijke partij is weer lastig voor de VVD. De lijsttrekkers vinden alle vier: „Laat de kiezer eerst spreken.”

Dit is het eerste artikel in een serie van zes over de invloed van CU en SGP op het collegebeleid 2010-2014.