De Engelse adel is landadel. Veel hertogen, graven en baronnen in het Verenigd Koninkrijk zijn eigenaar van uitgestrekte landgoederen. In Londen ontmoeten de dukes, earls en barons elkaar, maar hun hart ligt veelal buiten de drukte van de stad, op het platteland. Daar waar hun uitgestrekte bossen en landbouwgronden –en tevens jachtgebieden– liggen. Daar staan hun prachtige landhuizen in een groene omgeving.

Met de Engelse koninklijke familie is het niet anders. Koningin Elizabeth verblijft liever op het in het groen gelegen Windsor Castle dan op Buckingham Palace in hartje Londen. En haar zomervakantie op het Schotse Balmoral Castle –in de Schotse Hooglanden– laat ze zich niet gemakkelijk ontnemen. Ze geniet er van de rust en de natuur.

Country

De huidige kroonprins, Charles, houdt ook van de country. Hij verblijft graag op zijn landgoed Highgrove, ongeveer halverwege tussen Londen en Wales. Daar werkt hij aan ecologisch landschapsbeheer en biologisch boeren. De prins zet zich er erg in voor het platteland, de boeren en de lokale ondernemers. Hij stimuleerde de verkoop van producten van slagers, jammakers, bijenhouders en groentetelers uit de regio. Regelmatig bezoekt hij –zijn– boerderijen.

De liefde voor het agrarisch leven zit diep bij Charles, maar het is meer dan een hobby. De prins leeft van het platteland. Charles haalt namelijk zijn inkomen uit zijn bezittingen op het platteland.

Hertog

Dat heeft hij te danken aan koning Edward III. Die zorgde er in 1337 voor dat zijn zoon en opvolger, prins Edward, in zijn eigen inkomen zou kunnen voorzien. Edward kreeg daarom grote stukken grond, vooral in het zuidwesten van Engeland, in Cornwall. Hij werd hertog van Cornwall.

Zo is het altijd gebleven. De hertog van Cornwall is sindsdien steeds de oudste zoon van het staatshoofd en daarmee de beoogde troonopvolger geweest. Die kan leven van de opbrengsten die het hertogdom genereert.

Het hertogdom levert Charles –de langstzittende hertog van Cornwall ooit– een royaal inkomen op. Vorig jaar was dat ruim 18 miljoen Britse ponden, omgerekend ruim 20 miljoen euro. Prins Charles betaalt over dat bedrag 
–vrijwillig– belastingen en hij geeft ook jaarlijks een groot bedrag aan goede doelen.

Hoe wordt dat inkomen verdiend? De bezittingen zijn omvangrijk (zie kader). Op talloze manieren komt er geld binnen: door de verhuur van vastgoed en vakantiewoningen, exploitatie van tientallen boerderijen, erfpacht, bosbouw, verpachting van landbouwgronden en visrechten, in de toeristische sector, door beleggingen, investeringen, projectontwikkeling en nog veel meer.

De prins focuste de achterliggende decennia niet alleen op rendement. „Op al onze landgoederen en in al onze bedrijfsactiviteiten zal ik blijven proberen om ervoor te zorgen dat het hertogdom echt een blijvende bijdrage levert aan de gemeenschappen” waarvan ze deel uitmaken, zo zei de prins. Charles is ervan overtuigd dat hij het hertogdom alleen zo kan overdragen aan de volgende generatie: prins William.

Universiteit

Een hertog van Cornwall moet heel wat in zijn mars hebben, ook al is er een grote staf die het dagelijkse werk doet. Dat verklaart de keuze van prins William om zich bijna drie maanden onder te dompelen in de agrarische sector en het management daarbinnen.

De universiteit van Cambridge verzorgt de cursus. Elke week krijgt prins William twintig uur les. Een deel van het programma omvat werkcolleges in kleine groepen en privécolleges. De prins –die per gewone trein pendelt tussen Londen en Cambridge– volgt modules over plattelandsbeleid, boerderij- en voedingsketenmanagement. Ook krijgt hij les over het agrarisch beleid en milieubeheer en is er voorzien in een aantal studiebezoeken.

Belangenorganisaties van landbouwers en plattelandsbewoners volgen de stap van prins William met interesse. Zij hopen in hem –net als in zijn vader– een warm pleitbezorger te vinden voor de belangen van het platteland en de agrarische sector. In Engeland leeft sterk het beeld dat de politici in Londen weinig oog hebben voor het leven in de country. Zo was er een paar jaar geleden een heftig debat in het land over de vossenjacht, die volgens de Londense politici niet langer mogelijk moest zijn. Het protest van jagers –onder hen veel van adel– mocht niet baten.

Landhuis

Prins William zal zich niet direct in deze discussie mengen, maar liefde voor het platteland heeft hij. En hoewel grotendeels opgegroeid in het drukke Londen hebben hij en zijn vrouw, hertogin Catherine, ervoor gekozen om meer tijd buiten de stad door te brengen. Binnenkort hebben de twee de beschikking over een fraai landhuis. Op het landgoed Sandringham –privébezit van de koningin– wordt Anmar Hall klaargemaakt voor het jonge gezin. Het herenhuis met tien kamers en veel bijgebouwen ligt midden in de landerijen.

Zo wordt ook de volgende generatie –de kleine prins George– voorbereid om eens hertog van Cornwall te zijn.

>>rd.nl/konhuis

Agenda

lKoning Willem-Alexander en koningin Máxima houden dinsdag 14 januari hun nieuwjaarsontvangst voor Nederlandse genodigden en woensdag 15 januari voor buitenlandse diplomaten. De recepties vinden plaats in het Koninklijk Paleis in Amsterdam. Bij beide ontvangsten zijn prinses Beatrix, prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven aanwezig.

lPrinses Beatrix woont maandagavond 20 januari in het DeLaMar Theater in Amsterdam de zeventiende editie van een balletgala bij.

Omvang hertogdom

Het hertogdom van Cornwall meet ruim 53.000 hectare – ter vergelijking: het koninklijk Kroondomein Het Loo op de Veluwe is 10.000 hectare groot. Het grondgebied omvat akkerbouw- en veeteeltbedrijven, landhuizen, dorpen, commercieel vastgoed, maar ook 1800 hectare bos, rivieren, steengroeven en een groot deel van de kustlijn van Cornwall. Charles bezit zo’n 3500 vastgoedobjecten. De bezittingen liggen verspreid over 23 gemeenten.

Het merendeel van de eigendommen bevindt zich in de zuidwestelijkest provincies van Engeland: Devon en Cornwall. Maar er zijn ook bezittingen in andere delen van het land en in Londen.

Belangrijk onderdeel van het bezit vormen de Scilly-eilanden, die voor de kust van de zuidwestelijkste punt van Cornwall liggen. De eilanden –vijf bewoonde en enkele honderden kleine onbewoonde– zijn geliefd als vakantiebestemming. Het hertogdom is daar vooral in de toeristensector actief.

Tot de bezittingen van het hertogdom behoren ook 21 typisch Engelse vakantieonderkomens. Ze zijn te huren via duchyofcornwallholidaycottages.co.uk. Ze behoren tot de vier- en vijfsterrencategorie.

Voor prins Charles is de kwekerij-tuinderij Duchy Nursery (duchyofcornwallnursery.co.uk) ook erg belangrijk. Er worden planten en tuinbenodigdheden verkocht. Er wordt biologisch geteeld.

Onder de bezittingen valt ook een gedeelte van het centrum van Londen: Kennington. Bekend is vooral het ovale cricketspeelterrein van de Engelse hoofdstad dat in Kennington ligt.

In Dorset realiseerde het hertogdom –vooruitstrevend als het is– een van de eerste biomassa-energiecentrales. Het bedrijf werkte daarbij nauw samen met de boeren uit de omgeving.

De hertogen van Cornwall bezitten ook een aantal bijzondere rechten, zoals het recht om de politiechef van het gebied te benoemen, recht op vis en visgronden in verschillende rivieren en langs de kust. Grote stukken van de zeekust mag de hertog ook benutten – al gebeurt dat in de praktijk niet. De hertog heeft ook een oud recht op de lading van schepen die op de kust vergaan.

Van de opbrengst van al deze bezittingen gaat jaarlijks een groot bedrag naar goede doelen waarvan de prins patroon van is. Vorig jaar ging het om circa 400.000 pond (ruim 480.000 euro).

>>duchyofcornwall.org

Andere bezittingen Windsors

Het hertogdom van Cornwall is een van de twee koninklijke hertogdommen in Engeland. Het andere is het hertogdom van Lancaster, een gebied in Midden-Engeland. De inkomsten van Lancaster zijn niet voor de kroonprins, maar voor de koning of koningin zelf. Lancaster is met 18.700 hectare kleiner dan het hertogdom van Cornwall. De constructie is echter dezelfde: de opbrengsten van de exploitatie zijn voor koningin Elizabeth. Zie duchyoflancaster.co.uk.

Daarnaast hebben de Windsors nog hun privékastelen en -landgoederen, zoals Sandringham in Norfolk (8000 hectare), waar de koningin altijd met Kerst verblijft, en Balmoral Castle in Schotland (20.000 hectare). Zie sandringhamestate.co.uk en balmoralcastle.com.

Prins Charles is met de 53.000 hectare van het hertogdom van Cornwall een van de grote grootgrondbezitters van Engeland, maar behoort zeker niet tot de grootste private eigenaars van landerijen. Daarin moet hij de hertog van Buccleuch en Queensberry voor laten gaan. Die bezit in het noorden van het Verenigd Koninkrijk bijna 100.000 hectare. Zie buccleuch.com.

Ook de hertog van Atholl wint het van Charles, maar kort daarna volgt de prins.

Aan de andere kant: wie alle bezittingen van de Windsors –uiteindelijk is het één familie– bij elkaar optelt, komt ook een heel eind. Zeker als daar de 144.000 hectare en vele vastgoedobjecten van de Crown Estate bij gerekend worden. Die zijn formeel niet van het staatshoofd, maar worden wel als zodanig gezien en koningin Elizabeth krijgt ook een percentage van de opbrengst. Zie www.thecrownestate.co.uk.

Koninklijk 2014

Voorlopig geen koninklijk jaar zoals 2013, waarin heel veel gebeurde, maar ook 2014 brengt naar verwachting weer een aantal koninklijke hoogtepunten. Wat zoal?

Natuurlijk gaat de viering van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden nog door. Zo is er 29 maart een Grondwetsdag met open huis bij tal van instellingen in en rond Den Haag. Of de paleizen meedoen, is nog de vraag.

Er wordt uitgezien naar de eerste Koningsdag (26 april). De dag daarvoor vinden opnieuw de Koningsspelen plaats.

Veel aandacht zal er in de media rond 2 augustus zijn voor het 12,5-jarig huwelijksjubileum van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Er zal ook worden teruggeblikt, omdat het dit jaar tien jaar geleden is dat koningin Juliana en prins Bernhard stierven.

In het buitenland zal er aandacht zijn voor het feit dat stadhouder-koning Willem III en zijn vrouw koningin Mary 325 jaar geleden de Engelse troon bestegen.

Welke bijzondere verjaardagen spelen mogelijk een rol? Zowel prinses Irene als prof. mr. Pieter van Vollenhoven –sinds kort trouwens actief op Twitter– wordt 75. Voor de Japanse keizerin Michiko en de Deense prins-gemaal Henrik nadert de 80e verjaardag. In Engeland wordt prins Edward 50, maar wellicht krijgt de 30e verjaardag van zijn neef prins William meer aandacht.