Uitleg: Nieuw zorgstelsel krijgt langzaam vorm
DEN HAAG. Het nieuwe stelsel voor de langdurige zorg aan ouderen, psychiatrische patiënten en gehandicapten krijgt beetje bij beetje vorm. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft nog steeds vertrouwen in de aanpak van staatssecretaris Van Rijn (VWS), zo bleek woensdag in een Kamerdebat. Vier vragen.
Waarom moet het stelsel op de schop?
Op dit moment betaalt een gemiddelde volwassene jaarlijks voor ruim 5000 euro mee aan de collectieve zorg, dus los van zijn persoonlijk zorggebruik. Ruim 1330 euro daarvan is bestemd voor de AWBZ-premie (12,65 procent over de eerste twee belastingschijven), de eigen bijdragen komen daar nog bij. Om te voorkomen dat dit bedrag door de vergrijzing hard blijft doorstijgen en om de zorg voor de toekomst betaalbaar te houden, wil het kabinet dat er in 2015 een stelselwijziging van kracht wordt.
Wat verandert er voor ouderen?
Zorgbehoevende ouderen worden voortaan langer in de thuissituatie verzorgd en begeleid, voordat ze toegang krijgen tot een zorginstelling. Dat moet wel efficiënter. Dagbesteding en begeleiding worden daarom vanaf 2015 de taak van gemeenten. Volgens het kabinet kunnen zij het best inschatten of iemand begeleiding nodig heeft en of mensen uit de omgeving kunnen bijspringen.
De wijkverpleegkundige moet weer, net zoals vroeger, een spilfiguur worden in de thuiszorg. Wat nu in de AWBZ nog bekendstaat als verpleging en persoonlijke verzorging wordt straks wijkverpleging, en gefinancierd uit de basisverzekering.
Wat verandert er voor gehandicapten?
De zorg voor gehandicapten die levenslang zijn aangewezen op instellingszorg blijft in de kern-AWBZ, die waarschijnlijk de Wet langdurige zorg gaat heten. Bij patiënten met een lichtere handicap wil het kabinet het (begeleid) zelfstandig wonen bevorderen. Dit onderdeel van de plannen moet nog verder worden uitgewerkt. Woensdag deed Van Rijn al wel de toezegging dat alle zorgfuncties voor kinderen met een ernstige, meervoudige handicap in de kern-AWBZ blijven, inclusief de (dag)behandeling in een groepsverblijf, het logeerverblijf en de kleinschalige dagbesteding.
Wat verandert er voor patiënten met een psychische stoornis?
Anno 2013 verblijven er 9850 ggz-patiënten in een instelling of kliniek, met als primaire doel daar behandeld te worden voor hun psychiatrische aandoening; 36.170 verblijven er in een instelling voor begeleid wonen, vooral voor de ondersteunende begeleiding en de structuur. In 2010 ging het om 8020 (behandeling) en 21.285 (begeleiding) patiënten. Die forse stijging komt volgens het kabinet mede doordat de aanspraak op verblijf in de AWBZ niet in duur is gelimiteerd. Alleen voor het eerste jaar verblijf en behandeling zijn zorgverzekeraars risicodragend in de kosten. Daarna komen verlengd verblijf en eventuele verdere behandeling ten laste van de AWBZ.
Voor zorgaanbieders van beschermd wonen en verblijf met behandeling is het daarom (financieel) aantrekkelijk om cliënten langdurig in de verblijfssetting te houden. Inzetten op in de thuissituatie te geven, ambulante zorg leidt in de AWBZ tot minder productie en dus minder inkomsten. Prikkels om de psychiatrische patiënt zo effectief mogelijk te behandelen en te helpen bij een terugkeer in de maatschappij zijn er in de AWBZ bovendien nauwelijks.
Volgens het kabinet valt er dan ook een flinke doelmatigheidswinst te behalen wanneer ook de begeleiding voor ggz-cliënten in een beschermende woonvorm wordt overgeheveld naar gemeenten. Om snellere en ambulante zorgvormen te stimuleren, wil Van Rijn de langdurige ggz waarbij behandeling vooropstaat overhevelen naar de zorgverzekeringswet. Voordat het zover is, moet hij nog wel flink in de slag met GGZ Nederland en een aantal Tweede Kamerfracties.
Kamer dubt over toekomst ggz
DEN HAAG (RD). Staatssecretaris Van Rijn moet nog een aantal knopen doorhakken, voordat hij zijn nieuwe zorgwetten naar de Kamer kan sturen. Zo dubt de Kamer nog over de toekomst van de ggz. Van Rijn wil de langdurige ggz overhevelen naar zorgverzekeraars en gemeenten. Een deel van de Kamer wil echter dat de langdurige ggz aan complexe patiëntgroepen die nauwelijks nog perspectief hebben op terugkeer in de samenleving, in de kern-AWBZ blijft.
Een Kamermeerderheid wil verder dat de inzet van doventolken voor burgers in diverse gemeenten centraal wordt geregeld. Ook stichting Fokus moet van de Kamer overeind blijven. De stichting exploiteert kleinschalige woon-zorgprojecten voor gehandicapten waar 24 uur per dag assistentie beschikbaar is voor algemene dagelijkse levensverrichtingen. Onduidelijk is nog of burgers hun eigen verpleging en verzorging thuis mogen regelen met een persoonsgebonden budget. De Kamer wil een zo groot mogelijke keuzevrijheid, maar Van Rijn gaat ervan uit dat de verantwoordelijke zorgverzekeraars verzekerden de keus zullen bieden uit meerdere thuiszorgorganisaties.
Lees ook in Digibron: Buigzame Van Rijn geeft nog geen details over zorgplan, RD, 11 juni 2013 „Doorworstelen maar”, hoort de coalitie, RD, 25 april 2013
