Dat stellen Ruslandkenner Marcel de Haas en Jan Melissen, als diplomatiek expert verbonden aan het Instituut Clingendael. Steeds meer landen lijken zich te conformeren aan de EU-lijn om Rusland wegens de houding ten opzichte van homo- en mensenrechten tijdens de Winterspelen te mijden. Ook de ruzie tussen EU en Gazprom en de situatie in de Oekraïne spelen daarbij een rol.

De vraag is hoogst actueel nu vorige week de Duitse Bondspresident Joachim Gauck en zondag het Franse staatshoofd François Hollande lieten weten de Winterspelen te boycotten.

„Ik heb steeds gezegd dat sport en politiek gescheiden moeten worden. In driekwart van de landen kun je als staatshoofd niet meer verschijnen als je kijkt naar de mensenrechten, maar nu zijn de panelen ten opzichte van Rusland plotseling wel heel erg aan het schuiven”, zegt De Haas, verbonden aan het Russian Studies Center van de Rijksuniversiteit Groningen.

Aanvankelijk dacht De Haas dat een bezoek van Willem-Alexander aan Sotsji geen problemen zou geven. Na alle commotie rond de Russische diplomaat Borodin, de Arctic Sunrise en de homowetten leken de betrekkingen zich te normaliseren. Het Nederlands-Russische vriendschapsjaar werd goed afgesloten. „Maar nu de staatshoofden van Duitsland en Frankrijk niet gaan, kun je niet zo maar de koning naar Sotsji afvaardigen. Als het nou Luxemburg was. Een sportminister als Edith Schippers kan rustig gaan, maar de koning? Ik denk van niet.”

Melissen, kenner der diplomatie, stelt dat deze kwestie vooral zo geruisloos mogelijk dient te worden aangepakt. „We hebben al genoeg gedonder gehad met Rusland; er ligt een gevoelig jaar achter ons”, aldus de specialist van Clingendael.

Volgens Melissen is het van groot belang dat de EU een gezamenlijk standpunt inneemt. „Nederland moet nu even niets zeggen over een boycot en deze gifbeker aan ons voorbij laten gaan”, zegt hij. „Als er straks een gezamenlijk standpunt namens de EU is, is het logisch dat Nederland zich daarbij aansluit.”

Minister Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken) en minister Jet Bussemaker (Onderwijs en Emancipatie) lieten in augustus nog weten tegenstander te zijn van een boycot. Zij zijn voorstander van discussie met de Russen over de homorechten. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid, Welzijn en Sport lieten desgevraagd weten dat nog geen beslissingen zijn genomen over de Nederlandse afvaardiging naar Sotsji.