De afgelopen twee jaar is er hard gewerkt, aan de gewelven waar de boktor zich had genesteld, aan de meer dan een meter dikke muren die opnieuw bepleisterd zijn, aan de nieuwe vloer van natuurstenen tegels die nu van vloerverwarming is voorzien.

Het wachten is nog op de terugkeer van het orgel, een beroemd instrument van de Duitse firma Ibach uit 1868. Orgelmaker Van Vulpen heeft het gerestaureerd. In februari, als het laatste restauratiestof is neergedaald, wordt het teruggeplaatst op het orgelbalkon boven de hoofdingang.

De Broederenkerk, midden in het winkelcentrum van Deventer, is de centrale stadskerk van de rooms-katholieke parochie van Sint-Lebuïnus. Het betreft een rijksmonument in het beschermde stadsgezicht van de stad aan de IJssel. „Deze kerk is de oudste parochiekerk van Deventer, een monument van geloof, geschiedenis en cultuur”, zegt Desiree van der Waarden, beheerder van de kerk. „Voor Deventer gaat het om dit een beeldbepalend gebouw. Daarom wilde het stadsbestuur niet dat de kerk haar oorspronkelijke karakter zou verliezen.”

Dit gebouw blijft echt als kerk in gebruik, zegt Van der Waarden. „Omdat de kerk straks op ieder moment van de dag verwarmd zal zijn, willen we tijdens de winkeluren de deuren openen. Mensen moeten hier naar binnen kunnen lopen, om zomaar wat rond te dwalen en de rust te ervaren van een kerk in een drukke binnenstad. De restauratie is nu eenmaal voor een deel betaald met overheidssubsidie. Dat geld is van iedereen, niet alleen van katholieken.”

De Broederenkerk wordt geen multifunctionele ruimte waar alles kan. „Bisschop Eijk van Utrecht (het bisdom waar Deventer onder valt) wil dat niet”, zegt Van der Waarden. „Een rooms-katholieke kerk is altijd kerk, ook als er geen viering is of als er geen mis wordt bediend. In de Broederenkerk kun je dus niet zanger Jan Smit laten optreden. Wat wel zou kunnen, is een kerkconcert in relatie tot thema’s zoals Kerst of Pasen. Een lezing over Geert Groote en de moderne devotie moet ook kunnen. Wát hier straks ook gedaan zal worden, het moet in elk geval bijdragen aan het geloof van mensen en aan hun vertrouwen in een betere wereld.”

De tweebeukige kerk is nog leeg. Er komen ongeveer 160 vaste zitplaatsen, veel minder dan voorheen. Binnenkort worden zestien levensgrote beelden, gemaakt van eikenhout en met de hand gesneden, teruggeplaatst aan de pilaren. „Als de beelden er weer zijn, hebben we nooit meer een lege kerk. Dan ben je hier ook nooit meer alleen.”

Buiten, bij de hoofdingang, zit nu nog een noodbidkapel. Hier komen vele duizenden mensen per jaar, voor een moment van stilte, voor het aansteken van een kaars of voor een kort gebed tot moeder Maria. In het gastenboek staan dierbare woorden. „Een gebed graag voor onze moeder.” „Dear God, bless us all.” „Vandaag heeft mijn dochter rij-examen. Alstublieft help haar.”

In een grote bak branden de kaarsjes. Op een standaard ligt de Bijbel, opengeslagen bij Lukas 21: „Hij vertelde hun een gelijkenis. Kijk naar de vijgenboom of naar een andere boom. Zodra u ze ziet uitbotten, weet u vanzelf dat de zomer in aantocht is.”

Aan de wand hangt het gebed voor de rouwenden: „Wees bij ons in donkere dagen, sta ons bij in de uren van gemis.” In de muur zit een gleuf: „Graag uw bijdrage voor de kaarsjes.”

Klooster van franciscanen

De Broederenkerk is van oorsprong een kloosterkerk voor de broeders franciscanen. Geert Groote had een eigen kamer in het klooster. Een venster bood hem uitzicht in de kerk. Hij maakte de kerk tot een centrum voor de moderne devotie, een binnenkerkelijke vernieuwingsbeweging. Het klooster is allang uit de stad verdwenen, de kerk staat er nog. Na een restauratieperiode van twee jaar wordt de kerk met de Kerst weer in gebruik genomen. De Broederenkerk heeft ook dienstgedaan als onderkomen voor de Waalse gemeente. Sinds 1803 is de kerk het eigendom van de rooms-katholieke parochie van Sint-Lebuïnus.

De restauratie is bekostigd met overheidssubsidie. De parochie is nog bezig om fondsen te werven voor haar eigen aandeel aan de restauratie.