Het overleg in het Litouwse Vilnius tussen de EU en zes oostelijke buurlanden donderdag en vrijdag had hierom moeten draaien: De grootste voormalige Sovjetrepubliek Oekraïne en het Westen gaan nauwere politieke en economische banden aan. Maar dit is zeer tegen de zin van grote buur Rusland. Moskou dreigde Oekraïense producten bij de grens te weren als Kiev toch voor de EU kiest.

Die druk lijkt gewerkt te hebben, want de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj schortte vorige week alle voorbereidingen op. Na afloop van het overleg zei hij dat Oekraïne nog steeds van plan is om een dergelijk verdrag te ondertekenen. Maar voor nu heeft het land vooral financiële steun nodig en dat hoopt hij van de EU te krijgen.

EU-president Herman Van Rompuy en de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso hekelden vrijdag in Vilnius de druk die is uitgeoefend op Oekraïne. „Wij zullen niet buigen voor externe druk”, zei Van Rompuy. Barroso noemde het onacceptabel dat een ‘derde land’ dreigt met een soort veto over een verdrag dat twee andere landen met elkaar aangaan.

Beide EU-leiders onderstreepten dat een verdrag met de EU op de lange termijn alleen maar goede dingen brengt voor Oekraïne en haar bevolking. De economie zou een oppepper krijgen van meer dan 6 procent, aldus Van Rompuy. Hij wees erop dat ook Rusland zal profiteren van een welvarender Oekraïne. De Belg hoopt dat het verdrag met Kiev „vroeg of laat” ondertekend wordt.

Drie kleinere voormalige Sovjetrepublieken, Azerbeidzjan, Moldavië en Georgië, kozen wel voor verdere toenadering tot het Westen. Zo wordt het makkelijker en goedkoper voor de bevolking van Azerbeidzjan om een visum te krijgen voor de EU. Moldavië en Georgië hebben de eerste formele stap gezet naar een associatie- en vrijhandelsverdrag.