Analyse: Akkoord met Iran slechts tijdelijk
GENÈVE. Voldoening bij de onderhandelaars in Genève, maar voor Israël een „historische fout.” Hoe dan ook is het gisteren gesloten akkoord over het nucleaire programma van Iran slechts een tijdelijke oplossing. Met alle risico’s van dien.
Vreugde gisteren in Teheran. Iraanse onderhandelaars sloten in de nacht van zaterdag op zondag een akkoord met de zogenaamde ”P5 plus 1”-landen (de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad plus Duitsland) over het omstreden Iraanse atoomprogramma.
Die vreugde betreft vooral de toezegging dat een deel van de internationale sancties tegen Iran wordt versoepeld. De strafmaatregelen hebben de Iraanse economie kennelijk dusdanig verzwakt dat de Iraniërs in juni de gematigde Hassan Rohani tot president kozen. En dat dit weekeinde, na tien jaar impasse, eindelijk een overeenkomst met Iran kon worden gesloten.
Iran zal volgens die deal meer internationale inspecties toestaan. Het land zal uranium niet verder dan 5 procent verrijken – onvoldoende voor de productie van kernwapens. En Teheran zal zijn bestaande voorraad hoogverrijkt uranium neutraliseren tot een niveau waarop het niet meer voor het vervaardigen van kernwapens kan worden gebruikt.
Dat lijken op het eerste gezicht belangrijke vorderingen. Zeker gezien het feit dat er het afgelopen decennium geen enkele vooruitgang in het overleg met Iran werd geboekt.
Als de gesprekken nu waren stukgelopen, waren de diplomatieke middelen ook wel zo’n beetje uitgeput. En wat de militaire optie betreft: de Verenigde Staten hebben na het afblazen van een aanval op Syrië laten zien dat zij niet in een nieuw militair avontuur in het Midden-Oosten geïnteresseerd zijn.
Toch schuilen er de nodige addertjes onder het gras. Om te beginnen houdt Iran onherroepelijk vast aan zijn recht om uranium te verrijken. De gisteren gesloten deal is bovendien slechts van tijdelijke aard. Over een halfjaar moet er een definitieve overeenkomst liggen.
Het is maar de vraag of de onderhandelingen over die definitieve overeenkomst de komende zes maanden succesvol zullen verlopen. Nu een deel van de sancties wordt opgeheven en de Iraanse economie op adem kan komen, ziet Teheran wellicht meer speelruimte om zijn eigen koers voort te zetten.
De landen die de nu voorliggende overeenkomst met Iran hebben gesloten vormen maar een wankele coalitie, met deels tegenstrijdige belangen. Vooral Rusland en China zien mogelijk weer kansen om economisch gewin in Iran te behalen.
Iran houdt bovendien de beschikking over zijn verrijkingscapaciteit van duizenden centrifuges, waardoor het volgens Israël binnen enkele maanden een aantal atoomwapens zou kunnen produceren. Niet voor niets noemde de Israëlische premier Netanyahu de deal van gisteren een „historische fout.”
Intussen melden diverse media dat er al een jaar geleden geheime onderhandelingen tussen de VS en Iran zijn gestart. De bijeenkomsten in Genève zouden alleen maar zijn bedoeld om al gemaakte afspraken te formaliseren.
