De beeldvorming rond dementie is bij de zuiderburen een centraal thema, weet Ruud Dirkse, directeur van zorginnovatie­bureau DAZ. „In Nederland werken we aan dementievriendelijke gemeenten. Daarbij staat vaak de instrumentele kant voorop: hoe regelen we dat de dokter en de ouderenadviseur elkaar vaker spreken? In België loopt de campagne ”Vergeet dementie, onthou mens”. Daardoor komen de Belgen hun medemens met dementie voortdurend tegen, bijvoorbeeld op posters in bushokjes. Verder zijn álle taxichauffeurs in steden als Antwerpen, Brugge en Leuven getraind in het omgaan met klanten met dementie.”

Dirkse erkent dat de Vlamingen op hun beurt het nodige van Nederlanders kunnen leren. „Wij zijn verder met onze intramurale aanpak. In hoe wij mensen 
prikkelen met beweeg­toestellen en spannende tuinen.”

Het landelijke congres ”Moderne Dementiezorg” beleeft maandag in Nieuwegein zijn vijfde editie. Evenals vorig jaar worden zo’n 900 deelnemers verwacht. Er zijn plenaire ochtend- en middag­programma’s. Verder kunnen deelnemers kiezen uit zeventig sessies. Sprekers zijn onder anderen prof. dr. Philip Scheltens, directeur VUmc Alzheimer­centrum, en de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Vandeurzen.

DAZ organiseert het grootste Neder­landse congres over dementie in samenwerking met StudieArena, het Alzheimer­centrum van het VUmc, Alzheimer Nederland, het Trimbos-instituut en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen.

Wie komen op het congres af?

„Zowel de wethouder, de beleidsambtenaar, de manager van een zorginstelling als degene die aan het bed staat of in de wijk werkt. Grappig is dat er jaarlijks zo’n tien mensen uit Aruba komen. Zij bezoeken elk een andere deel­sessie. Thuis leggen de Arubanen hun ervaringen naast elkaar en bekijken ze wat bruikbaar is voor nieuwe werkplannen. Ook veel Nederlandse zorginstanties sturen een aantal mensen, die zich elk in een ander onderwerp verdiepen.”

Wat hebben de congressen van de afgelopen jaren opgeleverd?

„We proberen een brug tussen de wetenschap en de praktijk te slaan en willen mensen inspireren. Laten we nuchter zijn. Na een congres wijzen niet direct alle neuzen dezelfde kant op, het is een kwestie van lange adem. Ik zie dat de congressen een structurele bijdrage op diverse terreinen hebben geleverd. Thema’s hebben zich ontwikkeld. Neem het gebruik van psychofarmaca, platgezegd de middelen waarmee je mensen platspuit. Vijf jaar geleden gaven we voorlichting over het terugdringen van bijvoorbeeld haldol. Maandag denken instellingen na over de nullijn, over de vraag hoe we bereiken dat geen enkele cliënt deze middelen meer krijgt.

Een ander voorbeeld is het toestaan van dieren in een zorg­instelling. Vijf jaar geleden waren instellingen te risicomijdend. Ze hielden beesten buiten de deur, omdat deze misschien bacteriën meebrengen en bewoners allergisch voor dieren kunnen zijn. Inmiddels zien veel instanties gelukkig in welk positief effect een dier op mensen met dementie kan hebben. Dat risicomijdende geldt ook het ondernemen van activiteiten. Laten we oppassen mensen met dementie niet altijd tussen vier muren te houden, want dat werkt deprimerend. We moeten leren verantwoorde risico’s te nemen.”

Wat is uw persoonlijke missie?

„Dementie positiever in beeld brengen. Deze hersenziekte komt vooral in het nieuws als er dingen misgaan. Ik zou graag een tv-programma maken waarin mooie initiatieven aan bod komen. Laten de professional en de mantel­zorger vooral kijken naar wat iemand met dementie nog wel kan. Onderneem leuke en zinvolle activiteiten met dementerenden in plaats van hen enkel bezig te houden.”

Brengen de aanstaande ver­anderingen in de zorg uw idealen in gevaar?

„Nee, ik heb meer idealen verwezenlijkt zien worden in tijden van bezuinigingen dan in tijden van welvaart. Krimp motiveert en prikkelt de inventiviteit.”

Zie ook Puntkomma pag. 10: ”Dementie versterkt emotie en gevoel”.