Makenga wordt beschuldigd van deelname aan meerdere massamoorden, verminkingen, ontvoeringen en verkrachtingen. Zijn naam prijkt op de zwarte lijsten van zowel de Verenigde Naties als de Verenigde Staten.

Hij was de leider van de voornamelijk uit Tutsi’s bestaande M23. Nadat het Congolese leger in samenwerking met de VN-vredesmacht twee weken geleden de rebellen versloeg, vluchtte Makenga met veel van zijn manschappen de grens over naar Uganda. Terwijl zijn manschappen in een kamp vlak bij de Congolese grens achter prikkeldraad wachten op wat er gebeuren gaat, bevindt Makenga zich in Kampala. „Hij zit in een beveiligd huis”, zei een officier van het Ugandese leger tegen het Franse persbureau AFP. „Het leger biedt de noodzakelijke bescherming.”

Uganda zit een beetje met de rebellen in de maag, want het heeft er nu veel van weg dat Uganda de rebellen in bescherming heeft genomen. De landen Uganda en Rwanda worden er door de internationale gemeenschap al jaren van beschuldigd dat ze de rebellen steunen. Beide regeringen ontkennen de aantijgingen bij hoog en bij laag.

De opvang van de rebellen in Uganda had niet zo’n probleem hoeven zijn, als er vorige week gewoon een vredesovereenkomst was getekend tussen M23 en de Congolese regering. Beide partijen spreken al een jaar lang in de Ugandese hoofdstad Kampala met elkaar, wat leidde tot een vredesverdrag dat beider instemming kon wegdragen. Er hoefden alleen nog maar handtekeningen te worden gezet. De tekst van het verdrag was echter opgesteld vóórdat de rebellen waren verslagen en dat vond de Congolese regering aanleiding om op het allerlaatste moment niet te tekenen. Volgens Kinshasa was er niet langer sprake van een ‘verdrag’, omdat dat een overeenkomst tussen twee bestaande partijen impliceert. En M23 was immers verslagen? Congo wilde daarom het verdrag veranderen in een verklaring dat M23 was verslagen, die door de rebellen moest worden ondertekend. Verder zou de Congolese regering zich in grote lijnen houden aan de van tevoren overeengekomen belofte om rebellen (weer) op te nemen in het Congolese regeringsleger.

Dit voorstel stuitte echter op verzet bij M23 én de Ugandese regering. Congo vraagt zich af wat de rebellen die in Uganda worden opgevangen, eigenlijk van plan zijn. De Congolese minister van Informatie, Lambert Mende, vindt de rol die Uganda speelt bij de vredesbesprekingen onzuiver. Uganda is de officiële bemiddelaar en zou dus niet zelf een standpunt moeten innemen.

Daarmee lijken alle positieve ontwikkelingen in het oosten van Congo opeens serieus te worden afgeremd. Een duurzame vrede in Oost-Congo leek voor het eerst in lange tijd een gerede kans te maken. Na het verslaan van M23 tekenden minstens vier andere rebellengroepen intentieverklaringen dat zij hun wapens neer willen leggen in ruil voor opname in het Congolese regeringsleger.

De VN en de Congolese regering stelden bovendien een ultimatum aan een andere belangrijke rebellenbeweging in Oost-Congo, de FDLR. Het is cruciaal dat ook de Huturebellengroep FDLR van het toneel verdwijnt. De FDLR was namelijk, althans formeel, de 
belangrijkste bestaansgrond voor de Tutsibeweging M23 én de belangrijkste reden voor bemoeienis van Rwanda met de gang van zaken in Oost-Congo. Het FDLR bestaat namelijk voor een belangrijk deel uit Hutu’s die in 1994 betrokken waren bij de genocide in Rwanda.

Het feit dat er vorige week geen handtekening werd gezet door de Congolese regering onder een vredesverdrag of vredesverklaring met M23, is een teken aan de wand. M23 is weliswaar verdwenen uit Oost-Congo, maar voor hoe lang? Ruim 1300 rebellen bevinden zich in Uganda en een onbekend aantal is naar Rwanda gevlucht. De rebellen kunnen in theorie net zo snel terug zijn als ze gevlucht zijn.