13.30 uur: Sluiting – De generale synode wordt gesloten. De volgende landelijke kerkvergadering staat gepland op 24 en 25 april 2014.

13.05 uur: Afscheid ir. Kramer – Er wordt afscheid genomen van een aantal synodeleden en van ir. G. J. Kramer, bestuursvoorzitter van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. De synode ging eerder vandaag akkoord met de benoeming van mw. G. Prins tot nieuwe voorzitter.

12.55 uur: Vragen over Hydepark – Synodeleden mogen vragen stellen over de nieuwbouw op Hydepark. Ouderling-kerkrentmeester A. C. van der Haar (Doetinchem) wijst erop dat een goede communicatie belangrijk blijft. „Soms bestaat het beeld dat dit een miljoenenverslindend project is.” Synodeleden zouden „ambassadeurs” voor het nieuwe Hydepark moeten zijn.

12.25 uur: Hydepark – Haaije Feenstra, algemeen directeur van de Dienstenorganisatie van de PKN, praat de synodeleden bij over de nieuwbouwplannen voor landgoed Hydepark in Doorn. „Tot op heden is alles conform budget en planning”, geeft hij aan. Het is de bedoeling dat de exploitatie van het huidige Hydepark in juli wordt stopgezet, zodat vóór de winter van 2014 de eerste paal de grond in kan. Het nieuwe Hydepark zal dan begin 2016 worden geopend.

12.20 uur: Dr. Zordrager hoogleraar PThU – Na afloop van de comitévergadering maakt preses ds. K. van den Broeke bekend dat dr. H. E. Zorgdrager is benoemd tot hoogleraar genderstudies aan de Protestantse Theologische Universiteit. Zij was al docent systematische theologie en genderstudies aan deze universiteit (vestiging Amsterdam). Ook zijn er drie benoemingen gedaan in het bestuur van de Dienstenorganisatie van de kerk, in Utrecht.

11.50 uur: Benoeming – De synode vergadert achter gesloten deuren (in comité) verder over een aantal benoemingen.

11.40 uur: Inbreng synodeleden – Ouderling-kerkrentmeester T. van der Velde (Eelde) en diaken A. D. Drost (Werkendam) vragen aandacht voor de inbreng van synodeleden. Zo zouden ze meer zeggenschap moeten hebben over de agenda en een grotere inbreng in het opstellen van rapporten. „Het is geen kwestie van wantrouwen”, aldus diaken Drost. „Ik wil alleen een zo breed mogelijk draagvlak hebben.”

11.30 uur: Communicatie – Preses ds. K. van den Broeke bedankt voor de „impressies” van de synodeleden. Scriba dr. A. J. Plaisier wil niet op alles suggesties ingaan, maar stipt even het onderwerp communicatie aan. Synode-tv is niet voldoende, zegt hij. „Het synodewerk mag niet losstaan van wat er in de kerk gebeurt.” Dr. Plaisier zegt toe dat het moderamen de opmerkingen van de synodeleden meeneemt en „recht zal doen aan de teneur van wat naar voren is gebracht.”

11.10 uur: Bespreking agenda – De synodeleden zoeken hun plaatsen weer op. Nu zal er plenair verder worden gesproken over de toekomst van de synodeagenda. Er wordt verslag gedaan van de besprekingen in kleine groepen. Ds. W. T. V. Verhoeven (Den Haag) doet een paar „hartenkreten.” Zo leven er zorgen over de „parttimisering van het predikantenambt”. Er zou meer aandacht moeten komen voor de overdracht van het evangelie en voor diaconaal werk. Ds. T. J. Oldenhuis (Coevorden): „De klaagzang dat het allemaal minder gaat, horen we vaak. We moeten nu aan de slag. De vraag is hoe we ons als kerk in de samenleving kunnen profileren.” De opleiding van predikanten aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) is vooral academisch. „Is er ook aandacht voor het geestelijk leven van de aanstaande predikanten?”

10.05 uur: Kleine groepen – Op de synodetafel liggen een brief van de voorzitter van de generale raad van advies (GRA), dr. R. de Reuver, en een nota van het hoofd institutionele ondersteuning, ds. L. Giethoorn. Zij zijn gevraagd advies uit te brengen aan de landelijke kerkvergadering over de toekomstige agenda van de synode. De GRA stelt onder meer dat de werkwijze van de kerkvergadering moet veranderen. De synode zal meer een forum moeten worden en minder een vergaderzaal. De synodeleden gaan daarover in kleine groepen in gesprek, tot 11.00 uur.

10.00 uur: Agenda synode – Dan volgt er een bezinning op de toekomstige agenda van de generale synode. Sinds de oprichting van de Protestantse Kerk in Nederland is de agenda behoorlijk beladen geweest, aldus scriba dr. A. J. Plaisier in een brief aan de synodeleden. Er zijn een aantal grotere dossiers geweest, zoals de toekomstnota ”Hand aan de ploeg” en de evaluatie van de kerkorde. „De druk is wat van de agenda af.” Waar zal de generale synode zich in de komende tijd op moeten richten? Een hoofdthema is volgens dr. Plaisier de vraag: „Hoe zijn wij kerk en hoe zijn wij christen in de huidige tijd?” „De kerk is een geloofsgemeenschap en een instituut dat aan allerlei vormen van erosie onderhevig is. Een generale synode behoort zich dat als voortdurende zorg aan te trekken”, stelt de scriba.

09.55 uur: Vragen aan HGJB – Synodeleden mogen vragen stellen. Diaken A. D. Drost (Werkendam) bedankt de HGJB voor hun werk en de psoitieve invloed daarvan in zijn gezin.

09.45 uur: HGJB en kerk – „De kerk is voor de HGJB altijd heel belangrijk geweest”, zegt HGJB-voorzitter ds. B. J. D. van Vreeswijk (Hattem). De bond heeft een „structurele plaats” binnen het geheel van de kerk gekregen. Hij zegt onder meer dat het belijden van de kerk (ook als die klein is, zoals in de tijd van de Reformatie) nieuwe betekenis moet krijgen.

09.15 uur: Presentatie HGJB – Directeur Roel Boogaard houdt een presentatie over het werk van de HGJB. De bond wil een beweging zijn voor en door jongeren, zegt hij. „De HGJB is een beweging met hart voor jongeren. We willen hen toerusten, zodat ze Christus leren volgen in heel hun leven.” Zo is er veel aandacht voor persoonlijk Bijbellezen. De plaatselijke gemeente is een „oefenplek” waar jongeren worden gevormd. „We willen jongeren helpen om hun plek in de kerk weer in te nemen en verantwoordelijkheid te dragen om betekenis te hebben voor de wereld binnen en buiten de kerk.”

09.00 uur: Opening – De tweede dag van de generale synode begint. Op de agenda staat vandaag onder meer een „brainstormsessie” over de taken van de generale synode. De Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) verzorgt de opening. De Schriftlezing is uit 1 Korinthe 12:12-20.

20.50 uur: Einde vergadering – De synodevergadering wordt gesloten door preses ds. K. van den Broeke. De synodeleden zullen nu een korte kerkdienst, waarin ook het Heilig Avondmaal bediend wordt, gaan bijwonen in de Afrikazaal van congrescentrum De Werelt. De preses zegt de mensen die thuis meegekeken hebben gedag. Morgen opent de vergadering met een presentatie van de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). Verder staat er een brainstormsessie over de toekomst van de agenda van de Generale Synode op het programma. ’s Middags krijgen de synodeleden informatie over de nieuwbouw op landgoed Hydepark in Doorn.

20.45 uur: Afsluiting – Het gesprek van vanavond is een prima inzet op de discussie die wij in volgende vergaderingen gaan voeren, besluit dr. A. J. Plaisier. „Er moet geen normatieve ambstvisie uit deze nota rollen”, voegt hij eraan toe.

20.40 uur: Ambt – Ook de scriba wil het ambt van alle gelovigen benadrukken. „In het oecumenisch veld zitten wij aan de ‘lage ambtsopvattingskant’. Wij moeten het ons niet te gemakkelijk maken door te roepen: „Wij zijn democratisch.” Ook het gezag is belangrijk. Het ambt kan bepaalde macht ook inperken.”

20.35 uur: Reactie – De preses geeft scriba dr. A. J. Plaisier het woord om te reageren. „Het lijkt mij een enorme klus.” Plaisier: „Het is dat ik hiertoe geroepen ben.”

20.33 uur: Positief – Kunnen de opstellers van de nota het ambt van alle gelovigen ook in positieve zin verwoorden?, vraagt diaken A. W. van der Vlies (Hendrik Ido Ambacht). „Dit kan door het dienen van Christus te benadrukken.”

20.23 uur: Laagvlakte – Een spanningsveld tussen de hoge inzet en „de praktijk in de laagvlakten” voelt ds. M. G. Pettinga (Monnickendam) bij het lezen van de notitie. „Door de gemeente geroepen, mitsdien door God Zelf, zeggen we dan in de bevestigingsdienst. Maar er gaat een heel geronsel aan vooraf.”

20.18 uur: Bestuurder – Ds. W. J. H. Boon (Duitsland, evangelisch-luthers) wil in het rapport nog meer zoeken naar het verschil tussen ambtsdrager zijn en bestuurder in de kerk zijn.

20.12 uur: Borduurwerk – Ds. H. A. Smits (Wognum) en ds. H. Gijssen (Holten) willen meer aandacht voor het „ploeteren” in het ambt, voor „de achterkant van het borduurwerk.”

20.08 uur: Ambt – Ds. A. van Lingen (Nieuw-Lekkerland) is dankbaar voor de aandacht voor de dienaar van het Woord in de notitie. Hij wil een hartelijk pleidooi voeren om het ambt hoog te zien. „Het ambt vindt zijn betekenis in het lichaam van Christus.”

20.03 uur: Klein zijn – Diaken L. van der Weerd-Hogeweg (Wieringerwaard) wil de synode een hart onder de riem steken. In haar gemeente, met zo’n 125 leden, is er een kerkenraad van ruim 20 leden. „Misschien juist wel omdat we zo klein zijn. We willen vanuit die situatie pionieren in het donkere land in Noord-Holland. Klein zijn kan betekenen dat je weer gekend wordt. Wij voelen ons geroepen als gemeente, door Christus.”

19.59 uur: Licht aan – Diaken B. J. Robbers (Amsterdam): „laten we niet tegen elkaar zeggen dat de laatste gelovige in de kerk het licht uit moet doen, maar laten we tegen hem zeggen dat hij de heilige plicht heeft vooral het licht aan te laten.”

19.54 uur: Ambten – Ouderling A. Bijl (Ede) protesteert tegen de zinssnede: „Het is onjuist om predikant, ouderling en diaken rechtstreeks uit de Schrift af te leiden, zeker niet met de pretentie dat dit het enige mogelijke is.” Bijl: „Volgens mij is het ambt van ouderling en diaken wel direct uit de Schrift af te leiden. Van een predikant kun je je dit afvragen.”

19.50 uur: Parttime – „Hoe ga je om met de ‘parttimisering’ van het predikantschap?”, vraagt ds. G. J. Mink (Herwijnen).

19.47 uur: Priesters – Ds. D. J. Verhoef (Aalsmeerderbrug) mist het stuk over het ambt aller gelovigen in de notitie. De lutherse predikant pleit voor aandacht voor de twee polen: „Zoals Luther zei voor de „uit de doop gekropen priesters” en voor de –aan de andere kant– dienaars in het bijzondere ambt.

19.37 uur: Ambt – De verkennende bespreking inzake het Ambt gaat van start. Scriba dr. A. J. Plaisier: „Synode wilde dat er in de huidige beleidsperiode iets met dit thema gedaan moest worden, met een scherpe focus op de uitdaging.”De synode heeft een „werkpapier” gemaakt in een poging de knelpunten te formuleren en een aantal basispunten over de ambten neer te leggen.

19.32 uur: Nationale Synode – Het tweede verhaal over oecumene is voor rekening van de scriba, dr. A. J. Plaisier. Hij ging op 25 en 26 oktober naar de Nationale Synode in Dordrecht. Ook vertelt hij dat de Protestantse Kerk in gesprek is met de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Voorgezette Gereformeerde Kerken. „De verschillen staan gesprekken niet in de weg.”

19.27 uur: Ambten – Vanavond houdt de synode een zogeheten „verkennende bespreking inzake het Ambt”. Hieruit zal geen besluitvorming voortkomen. Op dit moment vertelt synodepreses ds. K. van den Broeke over haar bezoek aan de tiende Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Busan, Zuid-Korea, vorige week.

19.15 uur: Assemblee – „Een weldadig bad”, noemt ds. Van den Broeke de Assemblee. „Een bonte verzameling van mensen, maar je merkt ook een heel vanzelfsprekende verbondenheid.”

19.10 uur: Oecumene – De vergadering gaat verder. Ds. K. van den Broeke neemt het woord naar aanleiding van haar bezoek aan de tiende Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Busan in Zuid-Korea vorige week.

18.00 uur: Pauze – Waardering voor de presentatie van ds. Van Ark en Vellekoop uit de mond van synodepreses. De vergadering wordt gesloten voor de maaltijd. Deze duurt tot 19.00 uur.

17.55 uur: Mobiliteitspool – P. J. E. van den Bosch, hoofd van de stafafdeling HRM, antwoordt op ouderling Hoeve-Roosenboom: „Proponenten worden werknemers van onze organisatie.” Dit betekent dat de classes dus geen officiële toestemming hoeven te geven voor de plaatsing van een proponent op een pioniersplek.

17.50 uur: Reacties – Preses Van den Broeke nodigt de vergadering uit om te reageren op de presentatie van ds. Van Ark en Vellekoop. Ouderling W. Hoeve-Roosenboom (Bussum): „Wat moet een classis doen met een proponent of predikant die in een mobiliteitspool bevestigd wordt?” Ouderling A. S. Flikweert (Zierikzee): „Moet je in plattelandsgemeenten niet meer richten op samenwerking tussen verschillende classes om een pioniersplek van de grond te krijgen?”

17.42 uur: Pionieren – Pionieren komt in de Randstad sneller van de grond dan elders in Nederland, aldus M. Vellekoop, coördinator Pioniersplekken. „Mijn hoop is dat meer mensen door het pionieren de kracht van het Evangelie gaan ontdekken.” Vervolgens laat hij een filmpje zien van een pioniersplek in Woerden.

17.37 uur: Mijnkerk.nl – Op de website Mijnkerk.nl zijn inmiddels al 896 kaarsjes aangestoken. Maandelijks komen er zo’n 3500 mensen in aanraking met de website, vertelt ds. Van Ark

17.32 uur: Missionair Werk – Ds. H. van Ark, programmamanager Missionair Werk en Kerkgroei, krijgt het woord over ”Missionair Werk en Kerkgroei”. Belangrijk bij missionair werk is het kennen van de context, legt ds. Van Ark uit. De afgelopen vijf jaar heeft het werk opgeleverd dat er niet één gemeente meer is waar ”missionair gemeente-zijn” niet op de agenda staat, aldus de predikant.

17.26 uur: Pilot – In juni 2014 zal de predikantenpool worden geëvalueerd.

17.21 uur: Pool – Per 1 september is de eerste mobiliteitspool gestart. De bemiddelingsgesprekken met gemeenten werken verhelderend, aldus Van den Bosch. Selectiegesprekken werken ook enthousiasmerend.

17.15 uur: Mobiliteitspool – De preses sluit het onderwerp Catechese af. Nu krijgt de vergadering informatie van de stand van zaken rond pioniersplekken en de predikantenpool, waartoe vorig jaar werd besloten.P. J. E. van den Bosch, hoofd van de stafafdeling HRM, legt uit wat er tot nu toe bereikt is. „We leren door te doen. Niet alles is bekend, nieuwe inzichten zijn welkom.”

17.14 uur: Motie Robbers – De motie Robbers wordt aangenomen met 56 van de 76 stemmen. Dit betekent dat de synode de Dienstenorganisatie zal vragen „speciale aandacht te besteden aan catechetische leerdoelen, een curriculum en modellen voor een catechetisch programma in (leeftijds)fasen aan te reiken, rekening houdend met ontwikkelingspsychologische en didactische criteria.”

17.11 uur: Bedankt – De preses, ds. K. van den Broeke, bedankt de beraadsgroep voor het gedane werk. De beraadsgroep wordt „onder dank voor haar werkheden” van haar opdracht ontheven.

17.00 uur: stemming – Het amendement van de Commissie van Rapport wordt in stemming gebracht. Delen hiervan zijn door de synode aangenomen.

16.55 uur: Schorsing – De preses schorst de vergadering voor een moment.

16.47 uur: Moties – Ds. Van Roest (Noordwijk) trekt zijn motie in. Diaken Robbers (Amsterdam) trekt zijn motie niet in, omdat er geen curriculum komt voor een catechetisch programma in de huidige besluitvorming.

16.40 uur: Toevoeging – De scriba stelt voor een lid aan de besluitvorming rond catechese toe te voegen waarin vastgelegd wordt dat de organisaties JOP en HGJB hiermee aan de slag blijven en dat het onderwerp ”Catechese” eens in de vier jaar op de agenda van de synode moeten terugkomen. De moties raadt dr. Plaisier af „omdat ze hiermee overbodig worden.”

16.35 uur: Scriba – De scriba, dr. A. J. Plaisier, gaat in op de voorgelegde amendementen en moties. Vraag is of de beraadsgroep Catechese voortgezet zou moeten worden. „Kunnen we vaststellen dat de impuls gegeven is, en dat de bal nu ligt bij de uitvoeringsorganisaties. Een beraadsgroep heeft een bepaalde eindigheid.” De aangedragen thema’s zijn uiterst interessant voor organisaties als de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) of dienstenorganisatie JOP, die jongerenwerk in gemeenten ondersteunt, aldus de scriba.

16.30 uur: Motie –Ds. F. van Roest (Noordwijk) vindt een zogeheten catecheseronde meer dan nodig. Hij bedoelt: het blijvend onder de aandacht brengen van de catechese bij ouders en jongeren. Hij pleit voor de instandhouding van de beraadsgroep Catechese.

16.25 uur: Besluitvorming – Ds. K. van den Broeke inventariseert wie er van plan zijn amendementen of moties in te dienen tegen de handreiking Catechese.

16.05 uur: Pauze – Een kwartier theepauze volgt. Daarna gaat de vergadering verder met het onderwerp Catechese.

16.00 uur: Ambten – Reijnoudt zoekt op „ambten” in Digibron, het onderwerp dat vanavond op de synodeagenda staat. Hij leest voor uit de acta waarin gepleit wordt voor een verdergaande bezinning op de ambten. „Vandaar dat u er vanavond over spreekt.”

15.56 uur: Digitalisering – J. Reijnoudt van de Erdee Media Groep laat zien hoe de Acta te doorzoeken zijn. „Als u Digibron regelmatig bezoekt, zult u zien dat uw historisch besef groeit”, grapt Reijnoudt richting synodevoorzitter ds. K. van den Broeke.

15.53 uur: Acta – Archivaris Duursema: „De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk heeft de afgelopen maanden een begin gemaakt met het digitaliseren van oude synodeverslagen, zendingsbladen en jaargangen van het blad Kerkinformatie. Als eerste zijn de Handelingen van de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Acta van de synoden van de Gereformeerde Kerken in Nederland gescand en beschikbaar gekomen. In totaal gaat het om zo’n 35.000 pagina’s over de periode 1816-2004.”

15.45 uur: Digibron – Diaken A. D. Drost (Werkendam) stelt voor om dit agendapunt te schorsen, om de gasten van de synode aan het woord te laten. Het gaat om een presentatie van Digibron, waarin acta van de synode vanaf 1816 worden opgenomen. Namens de Erdee Media Groep is J. Reijnoudt aanwezig en namens de Dienstenorganisatie Facilitaire Zaken van de Protestantse Kerk archivaris F. K. Duursema.

15.40 uur: Catechese – Diaken Robbers: „Als je de handreiking zo verstuurt naar gemeenten zeg je eigenlijk: Als catechese niet lukt, ligt het aan jullie gebrek.”

15.35 uur: Brief – Bij het versturen van de handreiking zou er een brief moeten toegevoegd worden om te voorkomen dat de handreiking totaal niet aansluit op de situaties in gemeenten, stelt de scriba.

15.30 uur: Catechese – Scriba dr. A. J. Plaisier reageert op de bespreking. Hij proeft een gedeelde zorg en een algemeen gevoel van onbehagen alsof er met de handreiking een proces is afgesloten. De handreiking is echter een onderdeel van de impulsen die gekomen zijn uit de beraadsgroep. Catechese is een onderdeel van het geheel. „Zijn we nu klaar? Nee natuurlijk niet. Tegelijk is het bemoedigend om te zien dat er nog steeds dingen gebeuren: de catechetische momenten.”

15.28 uur: Geen onderscheid – Ds. Elhorst reageert op diaken Drost: „Betrokkenheid van ouders is heel belangrijk.” Toch wil de werkgroep geen strikt onderscheid maken tussen catecheet en ouder en anderen.

15.25 uur: Catechese – Ds. Elhorst: „Het beschrijven van de ontwikkelingspsychologische fase is relevant, maar catechese willen wij niet te schools opvatten. Wij willen inzoomen op het feit dat er overal catechetische momenten in de gemeente gevonden kunnen worden.”

15.20 uur: Schorsing voorbij – Het moderamen komt terug in de vergaderzaal, de vergadering begint weer. Ds. W. Elhorst reageert namens de beraadsgroep op de opmerkingen uit de synode.

15.03 uur: Ouders – Diaken A. D. Drost (Werkendam) wijst erop dat de ouders voor de geloofsopvoeding het belangrijkst zijn, en niet de catecheet. „Zou je gemeenten niet proberen met elkaar in contact te brengen? Daar waar het goed loopt, en daar waar het niet goed loopt.” Hierna volgt een korte schorsing voor overleg.

14.55 uur: Catechese – Diaken B. J. Robbers (Amsterdam) dient een motie in. Hij wil een vervolg-beraadsgroep Catechese laten benoemen waaraan ook predikanten en catecheten deelnemen. De groep moet een programma in leeftijdsfasen aanreiken, „rekening houdend met ontwikkelingspsychologische en didactische criteria.”

14.43 uur: Catechese – Ds. W. Elhorst (jeugdwerkadviseur) sluit zijn toelichting op de rapportage van de beraadsgroep af. Ds. R. J. van Elderen (Eemdijk), één van de rapporteurs van de Commisie van Rapport, geeft commentaar op de rapportage. „Gemeenten moeten plaatsen zijn waar het geloof gedeeld en geleerd wordt.” De Commissie van Rapport bestaat uit een aantal synodeleden die voor synodevergaderingen de nota’s die op de agenda staan met elkaar bespreken. In de Generale Synode geven zij een advies over te behandelen stukken.

14.37 uur: Catechese – Op dit moment start de vergadering de bespreking van de eindrapportage van de Beraadsgroep Catechese. Het is de bedoeling dat de handreiking wordt aangeboden aan plaatselijke gemeenten voor bezinning op het eigen catechesewerk.

14.30 uur: Comité – De synode heeft diverse benoemingen gedaan achter gesloten deuren. Zo is ds. M. van Dam uit Hagestein benoemt tot lid van de Raad van Advies voor het Gereformeerd Belijden (RAGB). Dit is een adviesorgaan voor de synode dat is ingesteld bij de vorming van de Protestantse Kerk en ook leden kent uit andere gereformeerde kerken.

12.35 uur: Pauze – Het is pauze. Vanmiddag vergaderen de synodeleden eerst achter gesloten deuren (in comité) over een aantal benoemingen. Dan gaat het over catechese.

12.25 uur: Besluit – Het is nu tijd voor besluitvorming. Ouderling-kerkrentmeester G. Lunshof (Venlo) zegt nog dat de discussie volgens hem zoveel heeft opgeleverd, dat de tekst van de handreiking eerst moet worden aangepast voordat de synode een besluit kan nemen. Dr. Plaisier: „Er zijn kritische opmerkingen bij het rapport gemaakt, maar de hoofdlijn wordt gevolgd. Zo’n tekst zal nooit helemaal klaar zijn; er zullen altijd opmerkingen te maken zijn.” Dan geeft de synode groen licht aan het beschikbaar stellen van de handreiking, die hier en daar zal worden aangepast, voor gesprek in de gemeenten.

12.15 uur: Scriba dr. Plaisier – Dr. A. J. Plaisier, scriba van de synode, gaat nog even in op het woord „weerbarstigheid”. De gebrokenheid van het leven zal een plek in het stuk krijgen, zodat de lezer zich er beter in kan herkennen. Over de theologische onderbouwing: ook daar zal naar worden gekeken, zegt dr. Plaisier toe. De familienota is de tweede ethische handreiking van de Protestantse Kerk. De volgende gaat mogelijk over „omgaan met begrenzingen van het leven”, aldus de scriba.

12.10 uur: Vragen synodeleden – De synodeleden mogen opnieuw –kort– vragen stellen. Die „weerbarstigheid” van het leven moet niet zomaar in wat bijzinnetjes worden verwoord, merken enkele synodeleden op. En dr. Schaafsma is volgens hen niet ingegaan op de theologische onderbouwing in de handreiking.

12.00 uur: Reactie Schaafsma – Dr. Petruschka Schaafsma beantwoordt de vragen. Ze benadrukt nogmaals dat de nota is bedoeld als ethische bezinning. Ze zegt wel toe dat de nota opnieuw zal worden bekeken op het punt van de „weerbarstigheid” van het leven. „Dat is de belangrijkste vraag waarmee we aan de slag gaan.” De brochure is volgens haar best „schurend”, omdat verschillende generaties met elkaar in gesprek moeten gaan. De rol van de kerk is niet om te zeggen welke gezinnen het goed doen en welke niet. Zo zou de kerk niet moeten „stilstaan bij feit dat er minder wordt getrouwd, maar waarom dat zo is. We moeten het gesprek aanjagen.”

11.55 uur: Pauze – Het moderamen (synodebestuur) trekt zich even terug voor overleg.

11.30 uur: Synode bespreekt familienota – Nu mogen synodeleden vragen stellen over de handreiking”Familie als gegeven, leven in een web van relaties”. De meeste synodeleden vinden het een goed rapport om in de familie het gesprek aan te gaan. Maar het gaat volgens ouderling-kerkrentmeester G. Lunshof (Venlo) teveel uit van het ideale, brave gezin. „De realiteit is vaak anders.” Volgens ds. M. van Dam (Hagestein) had het rapport stelling moeten nemen tegen onbijbelse „levensvormen”. Ds. F. van Roest (Noordwijk) mist de „factor zonde”. Daardoor krijgt de liefde en genade van Christus ook niet de glans die het zou moeten hebben, zegt hij.

11.20 uur: Weerbarstig – Ds. H. A. Smits (Wognum) zegt namens de commissie van rapport dat de nota wat „actueler” en „weerbarstiger” had mogen zijn. Ook de voorzitter van de Generale Raad van Advies (GRA), dr. R. de Reuver, vindt de nota „teveel een mooie preek.” Er is meer aandacht nodig voor de theologische onderbouwing, zegt hij, en de „weerbarstigheid van het leven.”

10.50 uur: Panelgesprek over familie – Onder leiding van EO-presentator Elsbeth Gruteke spreekt een panel over de familienota. Waarom gaat die niet meer in op problemen in families? „De brochure wil mensen aan de hand van de Bijbelover hun alledaagse leven laten nadenken”, zegt dr. Petruschka Schaafsma, mede-opsteller van de nota en docent ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). De gebrokenheid van families zou volgens synodelid diaken A. W. van der Vlies (Hendrik-Ido-Ambacht) meer aandacht moeten krijgen in de handreiking. Hij wijst op de taak van de kerk in de hulp aan families. Schaafsma ziet familie en gezin niet als „Bijbelse trechters” naar het goede. „We moeten niet alles van de familie verwachten. Dat geeft ook lucht aan mensen voor wie de familie in feite niets meer betekent. Wat het geloof betreft, loopt niet alles via de familie.”
10.40 uur: Kritiek op familienota – Bijl vindt het goed dat de kerk aandacht besteedt aan zo’n „vanzelfsprekend” onderwerp als familie. Het SCP, dat onderzoek doet naar de kwaliteit van leven van burgers, is vaak gefocust op misstanden, problemen en moeilijke kwesties. In de nota mist hij echter „een beetje bescheidenheid”. Ook heeft de brochure een wat „zorgelijke toon”, vindt hij. Bijl citeert uit de bijbehorende aanbevelingsbrief: „Wij leven in een samenleving die veel goeds en schoons heeft en mensen kansen geeft zich te ontplooien en mee te doen. Onze samenleving is echter ook aan bederf onderhevig. Door de tirannie van een meerderheid die minderheden de wil oplegt. Door hebzucht, materialisme en verkwisting. Door een verlies aan wijsheid.” Bijl: „Daaruit spreekt ‘het beeld dat vroeger alles beter was. Dan moet ik u uit de droom helpen. Meer dan 80 procent van de Nederlanders is gelukkig of zeer gelukkig. Mensen staan nog steeds voor elkaar klaar. Nergens in Europa is er per hoofd van de bevolking zoveel vrijwilligerswerk en mantelzorg als in Nederland. Het idee dat we zo’n harde samenleving hebben, is een fabel.”

10.30 uur: SCP – Rob Bijl, adjunct-directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), reflecteert op de brochure. Hij zet eerst een aantal feiten op een rij. De samenstelling van families zal de komende tijd sterk veranderen. „Over dertig jaar is de helft van de huishoudens een eenpersoonshuishouden. Mensen zullen op een andere manier in het leven staan. Dat moeten we niet onderschatten.”

10.20 uur: Familie – De synode gaat een notitie over familie en relaties. Het is de bedoeling om ieder jaar één ethisch thema te kiezen en hier een handleiding over te schrijven, zegt synodevoorzitter ds. K. van den Broeke. Vorig jaar ging de handreiking, bestemd voor de gemeenten, over werk.

10.15 uur: Agenda – De generale synode spreekt vanmorgen over de handreiking ”Familie als gegeven, leven in een web van relaties”. Vanmiddag en vanavond gaat het onder meer over catechese en ambt.

10.00 uur: Opening – Ds. W. T. V. Verhoeven, voorzitter van de evangelisch-lutherse synode in de Protestantse Kerk in Nederland, opent de vergadering. Centraal staat Psalm 5.

Volg vanaf donderdag op deze pagina het liveblog en de livestream van de synode. De agenda van de synode is hier te raadplegen.

Lees ook:

Werkwijze PKN moet veranderen