CBS test de voelsprieten van Klaas Knot
DEN HAAG. September was nauwelijks om, maar DNB-president Klaas Knot wist begin oktober al genoeg. Zijn „gevoel” vertelde hem dat Nederland in het derde kwartaal de recessie achter zich had gelaten. Donderdag test het CBS de voelsprieten van Knot, als het bekendmaakt of de economie –na vier kwartalen van krimp– de weg omhoog inderdaad heeft hervonden.
„Hoewel de harde cijfers er nog niet zijn, zegt mijn gevoel me dat we op dit moment al uit de recessie zijn. En dat we aan de vooravond staan van een periode van economisch herstel”, liet Knot, de opvolger van Nout Wellink, op 7 oktober optekenen bij de presentatie van een rapport over de gezondheid van banken.
Knots uitspraak deed direct stof opwaaien. Was dit voor een doorgaans terughoudende DNB-president niet een tikkeltje prematuur? En kon Knot zich niet beter richten op de kerntaak van DNB: toezicht houden op banken, in plaats van voorspellingen te doen op basis van zijn gevoel?
Vergelijkingen drongen zich op met premier Rutte, die eerder dit jaar in een optimistische bui Nederlanders opriep hun beurzen weer te trekken in een poging om samen „de sombere prognoses van het CPB te verslaan.”
Getuigden de uitspraken van Rutte vooral van wensdenken –meer kooplust zou extra bezuinigen wellicht overbodig maken–, het gevoel van Knot was hoogstwaarschijnlijk wél ergens op gebaseerd: als president van De Nederlandsche Bank heeft hij als geen ander toegang tot nuttige statistiekjes. Alleen al dáárom lijkt het niet erg waarschijnlijk dat er donderdag, als het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de cijfers over het derde kwartaal presenteert, opnieuw een min uit de bus rolt. Dat zou voor Knot ietwat pijnlijk zijn.
Ook een rondgang van De Telegraaf langs een tiental economen leert dat Nederland het diepste punt van het economische dal lijkt te hebben gehad en dat de kans groot is dat de recessie –de derde sinds de start van de crisis in 2008– donderdag formeel ”voorbij” kan worden verklaard.
Het CBS lijkt zelf –misschien onbewust– ook al te preluderen op een einde van de recessie. Want waar het de uitnodigingen aan journalisten om de cijferpresentatie bij te wonen, de afgelopen krimpkwartalen nog aanhief met bijvoorbeeld ”De Nederlandse economie in het 2e kwartaal”, heet het in de jongste uitnodiging ”Economische groei in het 3e kwartaal”. Dat zou ook in lijn zijn met het CBS-conjunctuurbeeld, dat de afgelopen maanden evolueerde van „onverminderd slecht” tot „minder negatief.”
Mocht er donderdag inderdaad een groeicijfer op de borden verschijnen, dan lijkt al zeker dat dit niet erg hoog zal zijn. Maximaal enkele tienden van een procent, maar ook een nulgroei is mogelijk. In beide gevallen laat Nederland de recessie –gedefinieerd als ten minste twee kwartalen van krimp– achter zich.
Dé vraag voor de komende maanden zal echter zijn of ook het tweede deel van Knots gevoel bewaarheid wordt, namelijk dat we aan de vooravond staan van een periode van herstel. En of Nederland dus ook de komende kwartalen zwarte cijfers schrijft.
De slechts 0,2 procent groei die de Europese Commissie in 2014 in Nederland voorziet, belooft wat dat betreft weinig goeds. Zolang Nederland op één been blijft hinkelen –dat van de export– terwijl de consumptie en de investeringen blijven dalen, de werkloosheid en het aantal faillissementen blijven stijgen en er jaarlijks miljarden aan nieuwe lastenverzwaringen komen, lijkt er van écht herstel nog geen sprake. Daarmee liggen nieuwe rode cijfers de komende kwartalen nog altijd op de loer.