Een vrouw krijgt op haar 58e alzheimer. Haar man verzorgt haar en gaat als mantelzorger mee naar het ziekenhuis. Terwijl zijn vrouw bij de geriater zit, wordt hij verwacht bij de geriatrisch verpleegkundige, zo heeft het ziekenhuis geregeld. Bij haar kan hij terecht met alle vragen die hij heeft. Hoe gaat de ziekte zich ontwikkelen? Hoe moet hij erin de praktijk mee omgaan?

„Zo snijdt het mes aan twee kanten”, zegt SGP-fractievoorzitter Van der Staaij. „Terwijl de echtgenoot als mantelzorger bezig is zorg te geven, krijgt hij de benodigde, professionele ondersteuning. En misschien hebben de kerk of de gemeente wel voor vrijwillige thuishulp gezorgd.”

Om de zorg efficiënter te kunnen organiseren, hevelt het kabinet allerlei zorgtaken over naar gemeenten. Vanaf 2015 moeten zij de zorg leveren die nodig is. Maar bij het bepalen van wat nodig is, kijken gemeenten nadrukkelijk naar wat zorgvragers en hun omgeving zelf nog kunnen. De inzet van mantelzorgers intensiveren, past nadrukkelijk bij het ideaalplaatje van de participatiesamenleving dat het kabinet voor ogen heeft.

Of de mantelzorger daar klaar voor is? „Op voorhand kan naar de mening van het kabinet niet worden gesteld dat er sprake is van een problematische situatie”, schreef toenmalig CDA-staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten in november 2011 nog laconiek. Huidig staatssecretaris Van Rijn, verantwoordelijk voor de overheveling van zorgtaken, slaat volgens Van der Staaij een andere toon aan. „Hij heeft expliciet onderstreept dat hij de mantelzorg wil versterken, verlichten en verbinden. Dat is jargon, maar zijn brieven over het mantelzorgbeleid stralen voldoende urgentie uit. De rode lijn is duidelijk: er komt een taakverzwaring aan voor mantelzorgers, maar we wachten niet besluiteloos af of gemeenten en zorginstellingen daar tijdig op inspelen. Beide moeten in 2014 aan de slag.”

Bij de onderhandelingen over het herfstakkoord vroeg en kreeg de SGP tot 2017 per jaar 
11 miljoen euro extra voor de mantelzorg. „Boter bij de vis”, aldus Van der Staaij donderdag. Via twee moties, die de Tweede Kamer dinsdag met algemene stemmen aannam, probeert de SGP richting te geven aan de besteding in 2014. Van der Staaij: „Zorginstellingen die op een in­novatieve manier werk maken van die geïntegreerde aanpak 
kunnen in 2014 in aanmerking komen voor een soort bonus. Denk maar aan dat voorbeeld 
van die patiënte met alzheimer en het ziekenhuis. Dat het gesprek van de geriater met de patiënte goed is geregeld is prachtig, maar wat doe je als ziekenhuis met de mantelzorger? Bungelt 
hij er maar wat bij, of kies je 
voor een geïntegreerde aanpak waarbij je oog hebt voor allebei?

Behalve zorginstellingen willen we ook gemeenten belonen als ze in 2014 concrete maatregelen treffen om hun mantelzorg­ondersteuning naar een hoger niveau te tillen. Dat het leveren van maatwerk aan de cliënt én diens mantelzorgers hun verantwoordelijkheid is, wordt expliciet verankerd in de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Ze moeten dus tijdig aan de slag.”

Eén SGP-wens blijft na donderdag nog even op het verlanglijstje staan: het mantelzorgvriendelijker maken van het fiscale stelsel. Van der Staaij: „Omdat mantelzorgers staan geregistreerd als onbenut arbeidspotentieel kunnen ze, anders dan werkenden, geen fiscale voordelen genieten. Dat zouden wij graag anders zien. Staatssecretaris Weekers van Financiën heeft aangegeven dat hij komend voorjaar zijn licht op deze thematiek gaat werpen. Dan zetten we het gesprek voort.”