De sociaaldemocraten legden zich eerder „met bezwaar gemoed” neer bij het strafbaar stellen van illegaal verblijf in Nederland. Toch besloot de partij om de werkgroep het aangekondigde wetsvoorstel daarover kritisch onder de loep te laten nemen. De PvdA-onderzoekers concluderen dat het voorstel menselijker kan worden, zonder dat het regeerakkoord met de VVD daarvoor moet worden opengebroken.

De door partijvoorzitter Hans Spekman aangevoerde werkgroep benadrukt onder meer dat de strafbaarheid niet mag botsen met internationale verdragen. De werkgroep oppert dat in de wet vast te leggen, zodat zeker is dat „mensenrechten onomwonden boven strafbaarstelling gaan.”

In plaats van een aanpassing van de wet kunnen volgens de werkgroep ook „stevige toezeggingen worden gevraagd van de regering”. Zo kan worden afgesproken dat illegalen niet strafbaar zijn als dat strijdig is met mensenrechten of internationale verdragen.

De PvdA-onderzoekers bepleiten bovendien een speciale status voor kwetsbare groepen, zoals slachtoffers van mensenhandel. Zij zouden uitgezonderd moeten worden van strafbaarstelling, omdat anders nog minder slachtoffers naar de politie durven te stappen.

„Het is niet ondenkbeeldig dat de slachtoffers van mensenhandel door de dreiging van strafbaarheid nog minder geneigd zijn om hulp te vragen”, waarschuwen de PvdA’ers. Zo wordt de groep kwetsbaar voor mensenhandelaren en andere criminelen. „Daarmee zal de bestrijding van mensenhandel worden belemmerd.”