De Nederlandse afdeling van Amnesty International analyseerde eerdere onderzoeken naar ‘etnisch profileren’ in Nederland. Daaruit blijkt dat de politieagenten zich bij zogenoemde ‘proactieve controles’ laten leiden door vooroordelen over het uiterlijk van criminelen.

Bij dit soort controles worden burgers preventief gecontroleerd zonder dat ze ergens van worden verdacht. Vooral bij identiteitscontroles, preventief fouilleren en verkeerscontroles pikt de politie etnische minderheden er vaker uit.

Het vertrouwen in de politie wordt hierdoor geschaad en maakt de bestrijding van criminaliteit moeilijker, concludeert Amnesty. Vooroordelen over het uiterlijk van criminelen worden bovendien versterkt.

„Als mensen ervaren dat de politie ze alleen controleert vanwege hun huidskleur of etnische afkomst, beschadigt dit de verstandhouding tussen de politie en etnische minderheden”, zegt directeur Eduard Nazarski van Amnesty Nederland. Dat draagt bij aan de negatieve beeldvorming over etnische minderheden in Nederland.

„Als er een vrouw met een Afrikaans uiterlijk in een villawijk loopt, kan je er niet van uitgaan dat ze een illegale schoonmaakster is”, legt onderzoeker Gerbrig Klos uit. Toch gebeurt dat wel. De vrouw moest zich identificeren. En wat te denken van twee Bulgaars uitziende vrouwen die zonder boodschappentas uit een winkel komen? „Bij een blanke vrouw zou de politie denken dat de aanbieding was uitverkocht, nu moeten zij hun papieren laten zien.”

Toch is het gebruik van uiterlijke kenmerken niet altijd discriminerend. „Als iemand aangifte doet tegen een man met donker haar en een donkere huidskleur, dan kan je dat in het signalement zetten.”

Amnesty roept de Nederlandse overheid op om zich uit te spreken tegen etnisch profileren. Er moet nagedacht worden over wetten en richtlijnen waarmee discriminatie door agenten kan worden voorkomen, stelt de mensenrechtenorganisatie. Ook moet er in de opleiding van agenten meer aandacht worden geschonken aan de valkuilen van vooroordelen.