Als jurist, journalist en schrijver was de pen het belangrijkste wapen in zijn strijd tegen het totalitarisme. De altijd somber kijkende Mazowiecki stond bekend als een ‘denker’ die liever zijn militante ideeën aan het papier toevertrouwde dan deze via een microfoon te verspreiden tegenover een groot publiek.

In 1961 werd hij katholiek afgevaardigde in het parlement, maar hij raakte zijn zetel in 1968 weer kwijt toen hij kritiek liet horen op de anti-joodse hetze die door de communisten werd aangewakkerd. Vanaf dat moment werd hij actief in tal van protestbewegingen.

In 1981 werkte hij mee aan het Akkoord van Gdansk, waarin de Poolse regering onder meer de oprichting toestond van vrije vakbonden, waaronder Solidariteit. Een jaar later werd de vakbond weer verboden. Mazowiecki werd gearresteerd en achter de tralies gegooid.

Begin 1989 werd Solidariteit weer gelegaliseerd en kwamen er onderhandelingen met het regime. Na deels vrije parlementsverkiezingen schoof Walesa Mazowiecki naar voren als kandidaat voor het premierschap. In ruil daarvoor mochten de communisten generaal Wojciech Jaruzelski als president houden.

Mazowiecki werd zo in 1989 de eerste niet-communistische premier in het naoorlogse Oost-Europa. Hij voerde een strak economisch hervormingsprogramma door waardoor de inflatie een halt werd toegeroepen, maar ook de prijzen enorm stegen.

Nadat zijn politieke rol in eigen land was uitgespeeld, werd Mazowiecki speciaal VN-rapporteur voor de mensenrechten in voormalig Joegoslavië. De besluiteloosheid van de internationale gemeenschap frustreerde hem mateloos. Na de moord op duizenden moslims in de enclave Srebrenica legde hij zijn functie verbitterd neer.