Nederland begon over de zaak 2 weken geleden een arbitrageprocedure. Hangende deze procedure is Rusland gevraagd om schip en activisten direct vrij te laten. Omdat Rusland hier binnen 2 weken geen gehoor aan heeft gegeven, kan Nederland het tribunaal in Hamburg nu via een spoedprocedure verzoeken dit de Russen op te dragen.

Waarschijnlijk is er binnen 2 à 3 weken een eerste zitting in Hamburg waarbij Nederland en Rusland hun visie op de kwestie geven. Het tribunaal velt binnen ongeveer een maand van nu een oordeel.

De arbitrageprocedure loopt intussen gewoon door. Ook via andere diplomatieke wegen zal Timmermans blijven proberen de kwestie op te lossen, aldus zijn woordvoerder. Het is de eerste keer dat Nederland een dergelijk verzoek indient bij het Zeerechttribunaal.

De Arctic Sunrise werd vorige maand na een actie bij een boorplatform bij Nova Zembla geënterd door de Russische autoriteiten. Het schip is daarna overgebracht naar Moermansk. De opvarenden, onder wie twee Nederlanders, worden beschuldigd van piraterij. Daar staat in Rusland maximaal 15 jaar gevangenisstraf op.

Nederland is overigens bereid de hele procedure in Hamburg te staken als de Russen bereid zijn de kwestie in nauw overleg met Nederland op te lossen. Maar Timmermans zal de procedure pas stoppen als het schip en de bemanning zijn vrijgelaten en vertrokken uit Rusland.

Zeerechttribunaal

Naam: International Tribunal for the Law of the Sea (ITLOS), in het Nederlands Internationaal Zeerechttribunaal.

Locatie: Hamburg

Doel: Het tribunaal moet erop toezien dat landen, bedrijven en burgers zich houden aan het zeerechtverdrag van de Verenigde Naties. Dat verdrag is in 1982 gesloten en in 1994 van kracht geworden. In 1996 begon het Zeerechttribunaal. Sinds de oprichting heeft het tribunaal 20 zaken behandeld. Die gaan onder meer over vasthouden en vrijlaten van schepen, gezag over kustgebieden, milieu en visserij.

Aangesloten landen: 165, waaronder Nederland en Rusland. Ook de Europese Unie is lid.

Middelen: Het tribunaal heeft geen politiemacht om af te dwingen dat landen zich aan uitspraken houden. Maar dat betekent niet dat het een papieren tijger is, aldus zeerechtdeskundige Alex Oude Elferink. Landen moeten zich houden aan de uitspraken van de rechters, en doen dat doorgaans ook. Zo liet Ghana vorig jaar een Argentijns marineschip, dat aan de ketting was gelegd wegens schulden, gaan nadat het tribunaal dat had geëist.