Analyse: Proefproces Veenendaal om weren pedo
VEENENDAAL. Een pedofiel via de civiele rechter weren van kinderspeelplaatsen; dat probeert burgemeester Kolff van Veenendaal dinsdag. Omdat hij als eerste voor die route kiest, is de zaak een proefproces.

Kolff kruist de degens met J. H., die eerder in de gevangenis zat voor het bezit en de verspreiding van kinderporno en misbruik van een neefje. Net voor de zomer keerde hij terug naar zijn appartement in Veenendaal. De burgemeester wilde afspraken met H. maken, maar dat weigerde H.
Daarmee is Kolff de zoveelste burgervader die wordt opgezadeld met het probleem van een veroordeelde pedoseksueel die zijn plek in de maatschappij weer wil innemen. Bekend voorbeeld is de kwestie Sytze van der V., die 27 maanden in de cal zat voor ontucht met minderjarige jongens en in 2009 vrij kwam. De burgemeester van Eindhoven ontzegde hem de toegang.
Ook de gemeenten Utrechtse Heuvelrug, Enschede en Boxmeer wilden hem niet huisvesten. Sindsdienst leidt de man een zwervend bestaan.
Burgemeesters zien zich in dit soort kwesties geplaatst voor een dilemma. De reacties in de maatschappij kunnen heftig zijn. Wie zit er immers op te wachten dat een ex-zedendelinquent terugkeert in de wijk waar hij zijn slachtoffers maakte? Het komt namelijk niet zelden voor dat dader en slachtoffer gewoon weer naast of vlak bij elkaar komen te wonen. Vanzelfsprekend veroorzaakt dat grote spanningen bij het slachtoffer, de familie en omwonenden.
Los van de fanatieke zogeheten pedojagers komen steeds vaker verontruste burgers in het geweer tegen de komst van een veroordeelde pedoseksueel naar hun wijk. Eind augustus ontstond er in Deventer grote onrust toen een man in het bijzijn van een oud-bestuurslid van pedofielenvereniging Martijn werd bedreigd en belaagd. Later volgden er protestacties waarbij activisten spandoeken omhoog hielden met teksten zoals: ”Wij trekken een grens, een pedo is geen mens” en ”In Deventer demonstreren wij, veilige straten en 0570 pedovrij”. De man ontvluchtte de stad.
Anderzijds heeft iedere veroordeelde die zijn straf heeft uitgezeten recht op terugkeer in de maatschappij. Burgemeesters echter zullen meestal geneigd zijn het belang van de omwonenden voorrang te geven boven de belangen van de eerder veroordeelde pedoseksueel. Zij verlangen van minister Opstelten van Justitie een instrument om de komst van een ex-zedendelinquent naar hun gemeente tegen te houden.
De Groningse hoogleraar en rechtswetenschapper Jan Brouwer kwam net voor de zomer met handvatten voor burgemeesters om met de problematiek, die zich volgens hem veel vaker voordoet dan het aantal zaken dat in de openbaarheid komt, om te gaan. Hij ontdekte dat het bestaande recht al een mogelijkheid biedt die soelaas kan bieden.
De oplossing ligt in het Burgerlijk Wetboek, zo schrijft Brouwer in een rapport dat hij in opdracht van Politie en Wetenschap schreef. De burgemeester moet naar de civiele rechter stappen om hem een uitspraak te laten doen over de vraag of een ex-zedendelinquent mag terugkeren naar de wijk en zo ja, of een gebiedsontzegging of contactverbod met zijn slachtoffers gerechtvaardigd is.
„De rechter zal alle belangen afwegen, ook die van de zedendelinquent”, aldus Brouwer eerder daarover op RTV Noord. „De rechter heeft zicht op wat nuttig is voor de resocialisatie van de ex-delinquent. Het is in elk geval geen oplossing om de veroordeelde pedoseksueel op te jagen.”
De Veenendaalse burgemeester Kolff heeft goed geluisterd naar het advies van Brouwer. Met zijn gang naar de rechter bewandelt hij morgen voor het eerst de nieuwe route naar de civiele rechter. Een proefproces dat burgemeesters elders in het land vanwege de consequenties van de rechterlijke uitspraak voor andere gemeenten nauwlettend zullen volgen.