Gedogers of niet, dat willen PVV, SP en CDA graag weten
DEN HAAG. Welke positie nemen D66, ChristenUnie en SGP sinds vorige week nu eigenlijk in? Die van eenmalige helpers of van permanente gedogers? Die vraag keerde woensdag herhaaldelijk terug in het Kamerdebat over het herfstakkoord.
Feitelijk is het beantwoorden van die vraag al moeilijk genoeg. Formeel hebben D66, CU en SGP immers alleen getekend voor de aangepaste begroting voor 2014. Maar omdat ín die begroting ook afspraken staan met een langduriger werking (tot aan 2017 toe), hebben de zogeheten C-3 zich op de keper beschouwd ook voor langere tijd vastgeklonken aan Rutte II.
Maar Wilders (PVV), Roemer (SP) en Buma (CDA) ging het vandaag niet alleen om de feiten. Zij waren er tevens op gespitst een in hun straatje passend bééld neer te zetten. Hoe meer de C-3 vereenzelvigd raken met het impopulaire kabinet, hoe beter.
In die lotsverbondenheid met VVD en PvdA schuilt een gevaar. Want zijn CDA en GL, nadat zij vorig jaar via het lenteakkoord hun lot verbonden aan het demissionaire kabinet-Rutte I, door de kiezers niet flink afgestraft?
Toch kan díé situatie niet zomaar als parallel dienen. Een groot verschil is dat CU en SGP niet alleen een zeer constructieve, maar ook een trouwe achterban kennen. Beide partijen zijn amper gevoelig voor electorale schommelingen. Voor D66 ligt dit anders. Maar ook voor die achterban geldt dat hij zijn leidslieden liever in een constructieve dan in een destructieve rol ziet.
Veel belangrijker dan het beeld dat PVV, SP en CDA neerzetten, is daarom hoe de coalitie tegen dit vraagstuk aankijkt. Heeft zij er na vorige week drie vaste gedoogpartners gekregen? Met zoveel woorden zeggen VVD en PvdA dat niet. Maar uitlatingen van minister Dijsselbloem (Financiën) wijzen wel in die richting. Begin deze week noemde hij D66, CU en SGP al zijn „meest geliefde oppositiepartijen.”
En zei VVD-fractieleider Zijlstra in het debat van vandaag niet dat zijn partij het „verstandig” vindt als de coalitie, als zij in 2014 opnieuw steun nodig heeft voor dan te ontwikkelen plannen, éérst gaat praten met de C-3?
Toch is dat niet hetzelfde als een gedoogconstructie. Gedoogpartners steunen, globaal gezien, het totale kabinetsbeleid. Daarvan is bij D66, CU en SGP geen sprake. Wel zijn zij de komende jaren waarschijnlijk de vaste onderhandelingspartners van VVD en PvdA. Maar dat is, goed beschouwd, net iets anders.
