Door niet mee te werken aan gedragsonderzoek in het PBC proberen jaarlijks zo’n 110 verdachten van zware misdrijven te voorkomen dat er een eventuele psychische stoornis kan worden vastgesteld. Dat is ongeveer de helft van het totale aantal verdachten in het PBC.

De weigeraars hopen zo een tbs-maatregel te ontlopen omdat een celstraf vaak minder lang duurt. In 2012 kon hierdoor van zo’n 70 procent van de weigeraars geen volledige PBC-advies worden opgesteld. De eerste 8 maanden van dit jaar steeg dit aantal naar 80 procent.

Teeven noemt het daarom ‘ontoelaatbaar’ dat steeds meer verdachten zo tbs ontlopen en na het uitzitten van de straf onbehandeld terug in de samenleving komen. Door inzage te geven in de psychiatrische gegevens van een verdachte, wil Teeven nu zorgen dat het PBC beter advies kan uitbrengen.

„Voorkomen dient te worden dat vanwege het weigeren geen tbs-maatregel kan worden opgelegd, terwijl er bestaande gegevens beschikbaar zijn die zouden kunnen bijdragen aan de vaststelling van de aanwezigheid van een mogelijke geestesstoornis”, schrijft Teeven.

Het plan zorgde vorig jaar voor felle kritieken in de Tweede Kamer. Vooral het doorbreken van het medisch beroepsgeheim was een heikel punt. Een meerderheid stemde in december toch in met een aangepast voorstel. Ook in de Eerste Kamer zorgen vragen nu voor vertraging.

Door de inzage aan strenge voorwaarden te verbinden, wil Teeven die kritiek ondervangen. Zo moet het alleen worden gebruikt als het belang van de samenleving zwaarder weegt dan dat van de verdachte. Ook moeten rechters een aanvraag eerst toetsen.

De Eerste Kamer praat op 15 oktober verder over het plan.