Volker Resing glimlacht op de vraag de titel van zijn boek ”Die Kanzlermaschine” te verklaren. De partij speelt het spel om de macht met vreugde, zegt hij.

„Alles in de CDU is erop gericht de kanselier te leveren. Het belangrijkste middel daarvoor zijn stemmen. In 2009 viel de uitslag van 34 procent voor de CDU tegen. Maar Merkel bleef kanselier en zo werd het doel bereikt.”

Resing (1970) is politiek journalist in Berlijn voor vooral christelijke media, zoals Katholische Nachrichtenagentur (KNA) en Christ und Welt. Eerder dit jaar stelde hij de bundel ”Daran glaube ich” samen met redevoeringen waarin Merkel zich uitlaat over het geloof. In 2009 schreef hij de biografie ”Angela Merkel, die Protestantin”.

Vervelend voor de CDU is dat ook de SPD een kanseliersmachine is. „Die is bezig de deelstaatregeringen in te pikken. De CDU heeft er in het West-Duitsland nog maar twee. De partij heeft veel verloren aan de SPD. Ook in de grote steden moet de CDU alles weer vanaf de grond opbouwen. Een volkspartij moet vooral ook aan de basis sterk zijn.”

Op centraal niveau is de partij echter in het centrum van de macht gebleven. „Europees gezien is dat voor een christendemocratische partij best bijzonder.”

Om aan de macht te blijven, is het nodig dat de partij pragmatisch en flexibel is. Resing geeft enkele voorbeelden van radicale koerswendingen uit de huidige periode: de aankondiging dat de kerncentrales vroeger sluiten, hoewel eerder anders was besloten; de afschaffing van militaire dienstplicht, hoewel dit voor de CDU een dierbaar erfgoed was; en de modernisering van het gezinsbeleid, waaronder een grotere gelijkstelling van homorelaties aan het huwelijk.

Resing: „Al deze dingen brachten de partij wel aan het schudden, maar bedreigden nooit haar bestaan. De Groenen kregen in 1999 met lokale afsplitsingen te maken toen de rood-groene regering instemde met militaire actie in Kosovo. Dat zie je bij de CDU niet.”

Is dat omdat de Groenen geen volkspartij zijn?

„Precies. Een volkspartij wil alle richtingen weerspiegelen. De CDU ziet het als opdracht de samenleving bij elkaar te houden. Dat zorgt voor een enorme integratie. De beleidsrichting ligt dan echter niet van tevoren vast.”

Komt zo’n pragmatisme ook uit gebrek aan principiële richting voort?

„Nee. Vanuit een christelijke achtergrond kun je atoomenergie zowel verdedigen als afwijzen. Na de ramp in Fukushima heeft Merkel vastgesteld dat er in Duitsland niet langer steun bestond voor kernenergie en is besloten dat alle centrales in 2022 sluiten. Ik denk dat ze altijd al sceptisch was en dit incident heeft gebruikt. Heel berekenend, want ze heeft haar tegenstanders een gevaarlijk wapen uit handen geslagen.”

De CDU is een christendemocratische partij. Werkt de C bindend?

„Ja. Toch lukt het de partij niet hiermee mensen te bezielen. Bovendien zijn er in alle partijen christenen actief.

Merkel vond aanvankelijk dat geloof privé was. Daar is ze op teruggekomen. In een rede over de Reformatieherdenking in 2017 zegt ze tegen de kerk: Verwacht niet van de partij dat die mensen voor het christendom werft. Maar de kerk mag wel eens wat enthousiaster over haar geloof zijn.”

Als persoon roept Merkel niet zo’n warm gevoel op als Kohl. „Hij vormde de smeerolie voor de kanseliersmachine. De partij was zijn familie, hij was erin geboren. Merkel blijft een aangetrouwde stiefmoeder. Ze was bedoeld als tijdelijke oplossing bij de giftenaffaire in 2000. Maar ze bleef en boekte grote successen.”

De peilingen zeggen dat ze morgen weer wint. Vraag is wie er na Merkel komt?

„Dat weet niemand. Wolfgang Schäuble was jarenlang kroonprins onder Kohl, maar is nooit kanselier geworden. Zulke voorbeelden zijn er meer. De CDU heeft altijd moeite een opvolger te vinden voor een goede kanselier. Er blijft natuurlijk ook een kans dat Merkel in 2017 voor een vierde keer wint.”

Lees ook:

Merkel als volbloed protestant