Irak en de Amerikaanse economie zijn de twee onderwerpen waarop Bush’ critici volgend jaar met hem hopen af te rekenen, maar op dat laatste terrein lijken hun kansen verkeken. Het ministerie van Handel meldde eind oktober voor het derde kwartaal een verrassende groei van de economie met 7,2 procent van het bruto nationaal product (bnp). Bush claimde die groei onmiddellijk als resultaat van zijn belastingverlagingen. „De mensen hebben nu meer te besteden en dat is een belangrijke stimulans voor de economie”, aldus de president.

Economische deskundigen beschouwen de investeringen van het bedrijfsleven overigens als de belangrijkste factor voor de groei in het derde kwartaal. Belastingverlagingen zijn volgens hen verantwoordelijk voor slechts eenvijfde van die groei. „Het bedrijfsleven investeert eindelijk weer en door de lage rente -en dus lage hypotheken- hadden veel Amerikanen na de herfinanciering van hun huis extra geld te besteden. Dat zijn positieve factoren, die overigens beide worden bedreigd door het financiële beleid van deze regering”, meent Allen Sinai, chef-econoom van het adviesbureau Decision Economics.

Sinai wijst op de combinatie van belastingverlaging en uitbreiding van de overheidsuitgaven, waardoor het financieringsoverschot van 2,4 procent van het bnp dat Bush erfde van zijn voorganger Bill Clinton in het huidige fiscale jaar (oktober 2003 tot en met september 2004) is veranderd in een begroot tekort van 4,3 procent. In absolute cijfers een record, maar in procenten van het bnp blijft dit tekort nog achter bij het tekort in de regeringsperiode van Ronald Reagan.

Er is echter een belangrijk verschil tussen het beleid van Reagan en dat van Bush. Toen Washington door minder belastinginkomsten en meer uitgaven te krap kwam te zitten, besloot Reagan uitgaven te schrappen -onder meer voor defensie- en sommige belastingen weer te verhogen.

Volgens de projecties van het Witte Huis zijn zulke maatregelen nu niet nodig, omdat de aantrekkende economie automatisch zorgt voor extra fiscale inkomsten. Het financieringstekort zal volgend jaar mogelijk nog iets oplopen, maar daarna afnemen. In 2012 is de begroting weer in evenwicht.

Drie economische onderzoeksinstituten doen deze projectie in een gezamenlijke analyse af als fictie. Het Committee for Economic Development, de Concord Coalition en het Center on Budget and Policy Priorities wijzen op verschillende factoren die niet in de berekeningen van de regering zijn opgenomen.

Bush’ belastingverlagingen zijn formeel tijdelijk, maar de Republikeinse regering wil die verlagingen permanent maken. Verder gaat de regering uit van een verhoging van de uitgaven die niet boven de inflatie (2,7 procent) uitgaat. In werkelijkheid zijn de uitgaven de laatste vijf jaar met gemiddeld 7,7 procent gestegen. Ten slotte wil de regering -aan de vooravond van een verkiezingsjaar- de uitgaven voor Medicare, de ziekteverzekering voor 65-jarigen en ouder, belangrijk uitbreiden. Dit laatste punt alleen al gaat de komende tien jaar ten minste 400 miljard dollar extra kosten. Dat bedrag is nog nergens in de berekeningen te zien.

De drie instituten gaan daarom uit van een stijgend financieringstekort. Om dat tekort aan te vullen, zal er moeten worden geleend. Dat drijft de rente op, waardoor geld duurder wordt, ook voor het bedrijfsleven. Dat betekent weer een rem op de investeringen en dus op de toekomstige economische groei.

„Dit maakt Amerika in toenemende mate afhankelijk van binnen- en buitenlandse financiers. Wij lenen trouwens nu al voor 5,1 procent van het bnp in het buitenland. Wanneer dit onverantwoordelijke financiële beleid ons in een crisis stort, sleuren wij dat buitenland mee. En dan praat ik nog niet eens over ons kostbare handelstekort en de persoonlijke schuldenlast van de meeste Amerikanen”, aldus Lawrence Mishel, chef-econoom van het Center on Budget and Policy Priorities.

De drie instituten spreken in hun analyse van „het fiscaal onverantwoordelijkste beleid in de Amerikaanse geschiedenis.” Maar wanneer deze trein zonder remmen de helling af dendert en beneden met een grote krach tot stilstand komt, zit Bush allang hoog en droog op zijn ranch in Texas te genieten van zijn (waardevaste) presidentiële pensioen.