”Benders bron”
Auteur: Vinita Wright; vert. Sandra van de Ven
Uitgeverij: Boekencentrum, Zoetermeer, 2003
ISBN 90 239 9070 6
Pagina’s: 454
Prijs: € 19,50. Vinita Wright beantwoordt niet aan het imago van de snelle Amerikaanse schrijfster die in een hoog tempo de lezer vanaf een probleem naar de oplossing stuurt. Uitgeverij Boekencentrum geeft haar tweede vertaalde roman uit: ”Benders bron” is de (losstaande) opvolger van ”Velma’s tafel”. De lezer heeft even tijd nodig om zich de verschillende personages voor te kunnen stellen, want Vinita Wright heeft gekozen voor een meervoudig perspectief; ze schetst verschillende mensen in het gewone, dagelijkse leven, dat vaak niet zo eenvoudig te leiden is.

De lezer wordt meegenomen naar het plaatsje Bender Springs, waar de schrijfster vooral focust op vier verschillende dorpsbewoners. Mamie Rupert, Dave Seaton, Sarah Morgan en Tony Gardino passeren in een hoog tempo de revue, om daarna steeds afwisselend in het vizier te komen. Alle vier zijn ze exponent van een bepaald aspect van het leven. Mamie staat voor ”de dromer”. Ze leeft eigenlijk in het verleden toen haar man Charles en haar zus Cassie er nog waren. Het leven is nooit meer geworden wat het toen was.

Tony Gardino is een jongen van bijna zeventien jaar, aangeduid met de zwaarwegende woorden: kind van de duisternis. Hij lijdt aan slapeloosheid, wordt heel strak gehouden door zijn vader na een drugsvondst en heeft geen levenslust. Hij heeft het drugsgebruik afgezworen, maar de mensen in zijn omgeving hebben het vertrouwen in hem verloren. Een deprimerende figuur.

Domineesvrouw
Dave Seaton is het prototype van de dorpeling die graag kookt, tuiniert en zichzelf maar één uitstapje veroorlooft: af en toe een biertje nemen in het dorpscafé. Hij is weduwnaar en komt onverwachts in aanraking met een tiener. Ze worden verliefd op elkaar.

Sarah Morgan is de vrouw van de predikant van de baptisten. Hun baby van vier maanden vereist haar volledige aandacht, terwijl ze een dochter van vier jaar oud heeft en zichzelf de rol van domineesvrouw moet aanmeten. Ze is introvert en vindt volgens zichzelf geen aansluiting bij de kerkgemeenschap. De enige die haar gevoelens van eenzaamheid en nutteloosheid begrijpt, is haar collega-domineesvrouw, maar dat kan niet voorkomen dat Sarah steeds verder wegzakt in haar depressie en gevoel van zinloosheid.

Omdat naast die vier personen meerdere personen een bijrol spelen, duurt het even voordat het verhaal je in beslag neemt. Toch gebeurt dat uiteindelijk. Vooral de figuur van Sarah Morgan is sterk beschreven. Zij is voor mij de meest integere en waarachtig beschreven persoon van de roman. In haar verhaal zie je ook duidelijk de verschillende belevingswerelden van man en vrouw voor je. Boeiend aspect, vind ik.

Het taalgebruik werkt soms heel bevreemdend. Opmerkingen als: „Ik heb die kerel een voorproefje van de hel gegeven dat hij nooit meer zal vergeten”, „Ze uitte iets wat tussen een vloek en gebed inlag” en „Miranda R. was een soort reïncarnatie van Jezus” vind ik behoorlijk misplaatst. Bij een citaat als „Omdat God hem niet wilde genezen van zijn alcoholisme en hem ook geen vriendelijke vrouw die zijn lijden kon verzachten (…) wilde schenken, koos hij een gewetenloze vrouw als minnares” denk ik: Wie wil hier nu niet?

Als redacteur zou ik kritischer met deze zaken omgaan. De Amerikaanse, charismatische sfeer van handoplegging, wichelroedelopen en rondrijdende jongelui die beweren zich aan de duivel verbonden te hebben, vergt al aanpassingen genoeg van de lezer. De sprongen van het verleden naar het heden van het dorpje voegen niet veel aan de roman toe.

Overtuigingskracht
Vinita Wright zegt in het nawoord dat ze opgegroeid is in een rijke godsdienstig omgeving, gevoed door de theologie van de pinksterbeweging, de baptisten en de methodisten. Ze beweert zowel de mooie als de duistere zijde van het geloof te belichten, maar de mooie zijde blijft wel onderbelicht. Het (toch nog onontkoombare) uitzicht op verlossing dient zich pas tijdens de laatste hoofdstukken aan, wat ik een zwak punt vind van deze roman.

De meeste indruk heeft de baptiste Sarah Morgan op me gemaakt. Haar worstelingen geven de gewenste diepgang die haar tot een echt karakter maakt. Wright verstaat de kunst om boeiend én origineel te schrijven, maar door haar taalgebruik, dat af en toe té ongenuanceerd is, het aantal personen zonder diepgang, de soms wel heel extreme situaties en de onverwachtse wending mist de roman toch voldoende overtuigingskracht.