Dat bleek dinsdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Balkenende II is vastgelegd dat gemeenten in regionaal verband afspraken mogen maken over het aantal bordelen binnen hun grenzen.

Minister Donner moest dinsdag bekennen dat op zijn departement nog niet is gewerkt aan een nadere invulling van die afspraak. „We hadden nog wat andere dingen te doen”, verontschuldigde hij zich. In september zei hij in een interview met deze krant juridische obstakels te zien. Nu leek hij optimistischer.

Gemeenten die bordelen weren omdat ze prostitutie afkeuren, zullen teruggefloten worden. Dat heeft de Raad van State vorig jaar aangegeven en daarin komt geen verandering.

Tegelijk ziet Donner als mogelijkheid dat gemeenten om planologische redenen bordelen tegenhouden. Voorwaarde is in dat geval dat er elders in de regio, bijvoorbeeld door een centrumgemeente, in de behoefte wordt voorzien.

De bewindsman moet hierover nog wel overleggen met zijn collega van VROM. Pas in de eerste helft van volgend jaar zal hij duidelijkheid bieden. De bewindsman sluit overigens niet uit dat gemeenten die nu al bordelen om planologische redenen verbieden, groen licht krijgen van de bestuursrechter.

CDA-kamerlid De Pater zei dat een gemeente zich moeten kunnen beroepen op „aard en schaal.” Haar fractie houdt vast aan de gemaakte afspraak, zo gaf ze aan. Ook SGP’er Van der Staaij en ChristenUnie-voorman Rouvoet deden dat. „De vraag is niet of de nuloptie er komt, maar hoe die vorm krijgt”, aldus Rouvoet.

Hij wees erop dat de nuloptie tijdens de formatie is toegezegd als gebaar aan CU en SGP. Het moest Van der Staaij van het hart dat van morele bezwaren ten onrechte een probleem wordt gemaakt. „Het lijkt wel verdacht om die bezwaren aan te voeren. Maar als je ziet dat prostitutie is omgeven door criminaliteit en dat veel vrouwen er niet vrijwillig voor kiezen, dan is het toch te begrijpen dat gemeenten de vlag niet uithangen als een bordeel zich er wil vestigen.”

VVD’er Griffith, die maandag in een tv-debat de zogeheten nuloptie nog verdedigde, reageerde gisteren vrij kritisch. De vrijheid die door opheffing van het bordeelverbod is gecreëerd, mag door gemeenten niet worden uitgehold, zo benadrukte ze.

Als de VVD niet zou meewerken aan de nuloptie, is er geen kamermeerderheid.

Volgens Donner zal de markt van vraag en aanbod er in de praktijk toe leiden dat niet elke gemeente een bordeel heeft. „In gemeenten waar een meerderheid tegen bordelen is, zal er geen klandizie zijn, omdat mensen niet herkend willen worden.”

Vrij breed werd in de Tweede Kamer gisteren erkend dat de opheffing van het bordeelverbod niet of nauwelijks heeft geleid tot het verdwijnen van misstanden, hoewel dat voor de voorstanders een belangrijk motief was. Ook zou de overheid meer greep krijgen op deze sector, maar in de praktijk blijken veel prostituees uit te wijken naar illegale gelegenheden, zoals motelketens. Evenmin blijkt prostituee een normaal beroep te zijn geworden waaraan rechten zijn verbonden, wat met name door linkse partijen was gehoopt.

Minister Donner vindt het nog te vroeg om de balans op te maken en denkt dat het een kwestie van tijd is. Wel gaf hij toe dat justitie en politie minder vat hebben op de prostitutiebranche omdat het beleid in handen is gegeven van de gemeenten.

Instellingen met programma’s voor prostituees die eruit willen stappen, kunnen rekenen op steun vanuit de Kamer. „Er is sprake van een breed levende wens onder vrouwen”, constateerde Van der Laan (D66). Ook christelijke organisaties, zoals Scharlaken Koord, komen voor subsidie in aanmerking als zij een projectaanvraag zouden indienen. Minister De Geus van Sociale Zaken gaf aan dat er geen principiële beletsels zijn. Ideologie zal volgens hem geen rol spelen bij de beoordeling.

Vorige week werd bekend dat zijn ministerie financiële steun heeft toegezegd aan het uitstapprogramma van De Rode Draad, een belangenorganisatie van prostituees. De kritiek op die organisatie is dat ze positief staat tegenover het beroep van prostituee.