Op deze vrijdagmiddag zitten er maar weinig mensen op de terrasjes van de sfeervolle dorp op de Utrechtse Heuvelrug. Uren tevoren hebben media en belangstellenden zich al opgesteld aan het eind van de Slotlaan, de laan die langs de kerk door het bos naar Kasteel Drakensteyn loopt. Agenten hebben de omgeving van het kerkgebouw afgegrendeld. De weg naar Baarn is afgesloten. Aan bijna elk gebouw hangt een vlag halfstok.

Waarom de mensen hier staan? „Respect tonen, en medeleven”, zegt een man in het publiek. „Daarom hebben we vandaag de fietsroute door Lage Vuursche gekozen.” Voor de beslotenheid van de plechtigheid heeft hij begrip: „De nabestaanden hebben recht op privacy, net als iedereen.”

Een vrouw uit Soestdijk zegt speciaal met haar man naar Lage Vuursche te zijn gekomen om de rouwstoet te zien. „Ik weet wel dat het werd afgeraden, maar stel je voor dat hier niemand zou staan. Dat zou toch kaal voelen. Dan is dit toch veel meer een arm over je schouder.”

Het is stil als de koninklijke familie met verwanten en vrienden tegen 15.00 uur uit het bos rond het kasteel komt en het pad naar de Stulpkerk oploopt. Het lichaam van de prins is ’s morgens al overgebracht naar het eeuwenoude bedehuis.

Prinses Mabel en prinses Beatrix lopen voorop, elk met een van de dochtertjes van Friso en Mabel aan de hand. Achter hen volgt koning Willem-Alexander met zijn gezin, daarachter prins Constantijn met vrouw en kinderen. De volwassenen zijn in het zwart, de meisjes dragen witte jurkjes.

Catechisant

Bij de kerkdeur wacht ds. C. A. ter Linden de stoet op. De bijna 80-jarige hervormde emeritus predikant bevestigde in 2004 ook het huwelijk van prins Friso en leidde meer plechtigheden binnen het Oranjehuis. De overleden prins behoorde tot zijn catechisanten. Ds. Ter Linden stond toen in de Kloosterkerk in Den Haag.

De jonge weduwe zit met haar dochtertjes Luana (8) en Zaria (7) op de voorste rij. Met haar schoonmoeder, die ook al elf jaar weduwe is. Pal erachter de Noorse koning Harald –Friso’s peetoom.

Friso kon heel direct zijn en een uitgesproken mening hebben, zegt ds. Ter Linden tijdens de rouwdienst, waarvan slechts gedeelten later openbaar worden gemaakt. „En hoe vertrouwder zijn omgeving –ik denk nu ook aan die mannengemeenschap van het gezin waarin hij opgroeide–, hoe meer onomwonden en direct hij zijn kon, wetend dat je elkaar nooit zou laten vallen. Daar kon hij zichzelf zijn: zelfverzekerd, uitdagend, cynisch soms, de armen over elkaar in een houding van: Kom maar op.

Maar zo kenden zijn Mabel, zijn buitenlandse vrienden hem niet. Daar was hij vrijer, opener, durfde hij zijn emoties meer te laten zien. Want die waren er, gesloten als hij soms kon lijken, daaronder wel degelijk. Zo hebben ook zijn broers hem overigens leren kennen, met name, zo zei een van u, na de dood van uw vader. Sindsdien liet hij veel meer ruimte aan zijn gevoelens. Zijn vader, op wie hij bijzonder betrokken was. (…) De vader die datzelfde onafhankelijke had dat hij ook in Friso herkende.”

Genieten

Vrienden vertelden ds. Ter Linden hoe de komst van twee dochters Friso veranderde. „Zoals hij van jullie kon genieten en van alles met jullie doen: spelletjes met Luana, boekjes met haar lezen, technische dingen bouwen met Zaria, vliegtuigen, vulkanen. En met allebei: speurtochten.”

„Hij was altijd volstrekt oprecht”, typeerde de predikant de prins, die maandagmorgen toch nog plotseling overleed als gevolg van een skiongeval bij het Oostenrijkse dorp Lech, vandaag anderhalf jaar geleden. Oprecht, zoals een vriend van hem vertelde, dat hij naar Friso ging om raad toen het ging om een keuze voor een nieuwe baan. „Van mijn andere vrienden”, zei deze, „weet ik namelijk al wat ze gaan zeggen. Van Friso wist ik het nooit!”

Er waren vrienden van Friso die zeiden: „We weten niet wat we zonder Friso moeten, omdat hij altijd onafhankelijk dacht.” Omdat hij zulke goede adviezen gaf. Eigen ideeën had over het universitair onderwijs, over bepaalde investeringen, over democratische problematiek, over het medische systeem. Hij kon heel stellig in zijn mening zijn, maar hij kon ook goed luisteren.”

Nu wordt hij begraven, in besloten kring, achter de schermen waarmee een deel van de begraafplaats is afgezet. Familie en vrienden lopen terug naar het kasteel. Het graf blijft achter.