KPN maakte maandag bekend dat América Móvil (AM), de in Latijns-Amerika opererende branche­genoot, met Slim als eigenaar, de afspraken van 20 februari heeft opgezegd. De grootaandeelhouder bezit ruim 28 procent van het kapitaal van het Nederlandse concern. In de overeenkomst was vastgelegd dat AM zijn participatie zou beperken tot minder dan 30 procent. Maar die bepaling geldt dus niet langer.

In een eerste reactie liet KPN weten niet op de hoogte te zijn van de intenties van AM. Het zou niet hebben aangegeven of er interesse bestaat in een uitbreiding van het belang, verklaarde een woordvoerder. In ieder geval is een investeerder verplicht om bij een deelneming boven 30 procent een openbaar bod op alle uitstaande aandelen van de betrokken vennootschap uit te brengen.

Slim heeft vorig jaar zijn invloed binnen KPN versterkt tot 28,7 procent. Daarmee verzekerde hij zich van een belangrijke vinger in de pap bij grote beslissingen. Hij leek aan te koersen op een vijandige overname, maar uiteindelijk kwam het tot een wapenstilstand en rolde een akkoord uit de bus.

Dat voorzag erin dat AM twee leden van de raad van commissarissen mocht aanstellen. Verder lag het in de bedoeling te zoeken naar samenwerkingsvormen in de sfeer van het internationale telefoonverkeer.

In de overeenkomst was ook opgenomen dat América Móvil de regeling naast zich neer mocht leggen als een ander bedrijf een overnamebod zou uitbrengen op KPN of een onderdeel ervan. Na de deal van vorige week over de verkoop van de Duitse dochter E-Plus aan het Spaanse Telefónica beroept Slim zich op deze clausule om een streep te halen door het ”standstill agreement”.

Het besluit van Carlos Slim houdt uiteraard verband met de plannen rond E-Plus. De Britse zakenkrant Financial Times berichtte dat de Mexicaan, een van de rijkste mensen ter wereld, niet tegen de transactie is, maar dat hij wel de prijs te laag vindt. KPN incasseert 5 miljard euro in harde contanten en een belang van 17,6 procent in Telefónica Deutschland, te waarderen op 3,1 miljard. De totale som reikt daarmee tot 8,1 miljard euro. Er wordt binnenkort een buitengewone aandeelhoudersvergadering belegd waarop de kapitaalverschaffers hun oordeel mogen vellen over de voorgenomen verkoop.

Vroeger was KPN een staatsbedrijf, toen bekend als de PTT. In 1989 vond de verzelfstandiging plaats, met aanvankelijk de overheid als enige aandeelhouder. De naam veranderde in Koninklijke PTT Nederland (KPN). In 1994 kreeg het concern een notering aan de Amsterdamse beurs. Vier jaar later werden de postactiviteiten afgesplitst in TPG. Sindsdien is KPN alleen leverancier van diensten op het gebied van de telecommunicatie.

Om de concurrentie in de geliberaliseerde binnenlandse markt te overleven, ging het de grens over. Het bouwde belangen op in onder meer Duitsland (E-Plus) en België (BASE). Maar de zaken liepen, mede door het einde van de internethype, kort na de eeuwwisseling niet erg voorspoedig. Ex-topman Ad Scheepbouwer, die in 2001 aantrad, moest snoeihard saneren.

De verkoop van E-Plus betekent dat KPN, nu geleid door Eelco Blok, zich weer vooral gaat richten op Nederland. Het heeft het geld van de transactie hard nodig om schulden af te lossen die zijn opgebouwd door dure investeringen in innovatieve technologieën.

Of KPN in de toekomst uit buitenlandse handen weet te blijven, is de vraag. Voorlopig lijkt het de speelbal van Slim. Maar analisten rekenen niet op een spoedige inlijving door Américan Móvil. Zij achten de financiële positie van dat bedrijf niet voldoende stevig. Slim voelt er niet voor zich diep in de schulden te steken, zo weten we van hem. Mogelijk wil hij met zijn jongste actie alleen alle opties openhouden en beweegt hij vooralsnog helemaal niet. Mocht de Mexicaan de aftocht blazen, dan is de kans aanwezig dat op enig moment een andere grote partij toeslaat.